Sốt ở trẻ em: Dấu hiệu nguy hiểm & cách xử trí cha mẹ không nên chủ quan

Sốt là triệu chứng thường gặp ở trẻ em, nhiều khi chỉ là phản ứng bình thường. Tuy nhiên, có những trường hợp sốt lại là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng, nếu cha mẹ chủ quan có thể đe dọa tính mạng trẻ..

Bài viết dưới đây sẽ giúp phụ huynh hiểu rõ khi nào sốt ở trẻ em là bình thường, khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay, cũng như cách chăm sóc đúng cách tại nhà để đảm bảo an toàn cho con.

1. Vì sao trẻ em thường hay bị sốt?

Hệ miễn dịch của trẻ em chưa hoàn thiện như người lớn, do đó khi tiếp xúc với vi khuẩn, virus lạ, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tăng nhiệt độ. Đây là cơ chế tự nhiên nhằm tiêu diệt mầm bệnh. Một số nguyên nhân phổ biến gây sốt ở trẻ:

• Nhiễm virus đường hô hấp trên: cảm lạnh, cúm, viêm họng, viêm amidan.
• Nhiễm khuẩn: viêm phổi, viêm tai giữa, viêm đường tiết niệu.
• Sau tiêm chủng: phản ứng thông thường, thường nhẹ và thoáng qua.
• Mọc răng: gây sốt nhẹ, nhưng không bao giờ sốt cao.
• Các bệnh lý nguy hiểm: sốt xuất huyết, viêm não, nhiễm trùng huyết…

Như vậy, không phải trường hợp sốt nào cũng đáng lo, nhưng cha mẹ cần biết dấu hiệu nguy hiểm để kịp thời xử trí.

2. Sốt bao nhiêu độ thì nguy hiểm ở trẻ em?

• Trẻ sơ sinh dưới 3 tháng tuổi: chỉ cần sốt từ 38°C trở lên đã được coi là nguy hiểm, phải đưa đi khám ngay vì nguy cơ nhiễm trùng huyết cao.
• Trẻ từ 3 – 6 tháng tuổi: sốt ≥ 38,5°C cần theo dõi chặt chẽ, nếu kèm theo dấu hiệu bất thường phải đến cơ sở y tế.
• Trẻ trên 6 tháng tuổi: sốt ≥ 39°C hoặc sốt kéo dài trên 2 ngày không giảm thì cần khám bác sĩ.

Ngoài con số đo nhiệt độ, tình trạng đi kèm mới là yếu tố quyết định mức độ nguy hiểm.

3. Dấu hiệu sốt nguy hiểm cha mẹ tuyệt đối không được chủ quan

Cha mẹ cần đặc biệt cảnh giác nếu thấy trẻ sốt kèm một trong những dấu hiệu sau:

3.1. Trẻ li bì, khó đánh thức

Nếu bé ngủ mê man, khó gọi dậy, phản ứng chậm chạp hoặc lơ mơ, đây là dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng nặng, viêm não hoặc rối loạn điện giải.

3.2. Co giật khi sốt

Cơn co giật có thể xuất hiện ở trẻ từ 6 tháng đến 5 tuổi khi sốt cao. Dù nhiều trường hợp co giật do sốt đơn thuần không nguy hiểm, nhưng vẫn cần đưa trẻ đi bệnh viện ngay để loại trừ bệnh lý thần kinh hoặc viêm màng não.

3.3. Thở nhanh, khó thở hoặc tím tái

Nếu trẻ thở rút lõm lồng ngực, thở gấp gáp, khò khè hoặc môi, đầu chi tím tái, đó có thể là dấu hiệu viêm phổi, suy hô hấp, cần cấp cứu ngay.

3.4. Nôn ói nhiều, tiêu chảy liên tục

Sốt kèm nôn ói và tiêu chảy nhiều khiến trẻ dễ mất nước, điện giải, dẫn đến nguy hiểm tính mạng nếu không bù dịch kịp thời.

3.5. Phát ban xuất huyết dưới da

Ban đỏ không mất đi khi ấn tay (ban xuất huyết), đặc biệt kèm sốt cao, có thể liên quan đến sốt xuất huyết hoặc nhiễm trùng huyết – những bệnh lý nguy hiểm cần nhập viện sớm.

3.6. Cứng gáy, đau đầu dữ dội

Đây là triệu chứng điển hình của viêm màng não. Nếu phát hiện, phụ huynh phải đưa trẻ đi cấp cứu ngay lập tức.

3.7. Trẻ bỏ bú, bỏ ăn hoàn toàn

Ở trẻ nhỏ, việc ngừng bú hoặc không uống nước, không tiểu tiện trong nhiều giờ là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang rất yếu, cần được chăm sóc y tế.

3.8. Sốt kéo dài không hạ

Nếu trẻ sốt cao liên tục trên 48 giờ, dù đã dùng thuốc hạ sốt và chăm sóc đúng cách, phụ huynh không nên chần chừ mà cần cho bé đi khám.

4. Cha mẹ cần làm gì khi trẻ bị sốt?

4.1. Đo nhiệt độ chính xác

• Nên dùng nhiệt kế điện tử đo ở nách hoặc hậu môn (đối với trẻ sơ sinh).
• Không chỉ sờ trán ước lượng, vì điều này dễ gây nhầm lẫn.

4.2. Cho trẻ nghỉ ngơi và mặc quần áo thoáng mát

Tránh ủ ấm quá mức khiến thân nhiệt tăng cao hơn. Quần áo nên mỏng, thấm hút mồ hôi.

4.3. Bổ sung đủ nước và điện giải

• Cho trẻ bú nhiều lần hơn nếu đang bú mẹ.
• Với trẻ lớn, cho uống nước lọc, nước oresol theo hướng dẫn.
• Tránh cho trẻ uống nước ngọt có gas hoặc nước quá lạnh.

4.4. Dùng thuốc hạ sốt đúng cách

• Paracetamol là lựa chọn an toàn, liều dùng 10–15 mg/kg/lần, cách nhau ít nhất 4–6 giờ.
• Không tự ý dùng aspirin ở trẻ em vì có nguy cơ gây hội chứng Reye nguy hiểm.

4.5. Chườm ấm hạ nhiệt

Dùng khăn ấm lau vùng trán, nách, bẹn để hỗ trợ hạ sốt. Tuyệt đối không chườm nước lạnh, cồn hay đá lạnh.

5. Khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay?

Cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện trong các trường hợp:

• Trẻ dưới 3 tháng tuổi sốt ≥ 38°C.
• Sốt ≥ 39°C không đáp ứng thuốc hạ sốt.
• Có các dấu hiệu nguy hiểm: khó thở, co giật, lơ mơ, phát ban xuất huyết, cứng gáy.
• Sốt kèm nôn ói nhiều, tiêu chảy mất nước.
• Sốt kéo dài trên 2 ngày không thuyên giảm.

6. Phòng ngừa sốt và bệnh nguy hiểm cho trẻ

Phòng bệnh luôn quan trọng hơn chữa bệnh. Cha mẹ cần lưu ý:

• Tiêm chủng đầy đủ theo lịch của Bộ Y tế để phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
• Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống: rửa tay thường xuyên, ăn chín uống sôi, không để trẻ tiếp xúc với người bệnh.
• Dinh dưỡng hợp lý: cho trẻ ăn đủ chất, tăng cường rau xanh, trái cây, bổ sung vitamin và khoáng chất để nâng cao sức đề kháng.
• Theo dõi sát sức khỏe của trẻ: đặc biệt trong mùa dịch sốt xuất huyết, cúm, tay chân miệng.

7. Lời khuyên của nhân viên y tế học đường

Là người trực tiếp theo dõi sức khỏe học sinh hằng ngày, chúng tôi nhận thấy nhiều phụ huynh vẫn còn chủ quan với tình trạng sốt của con. Nhiều trường hợp trẻ đến trường trong tình trạng sốt cao, mệt mỏi nhưng cha mẹ nghĩ chỉ là sốt nhẹ. Điều này không chỉ gây nguy hiểm cho chính trẻ mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây lan bệnh cho bạn bè.

👉 Vì vậy, cha mẹ cần:

• Theo dõi thân nhiệt của con thường xuyên, nhất là khi con có dấu hiệu mệt.
• Không cho trẻ đến trường khi đang sốt cao.
• Phối hợp chặt chẽ với giáo viên và nhân viên y tế trường học để chăm sóc sức khỏe cho con.

Xem thêm: Trẻ ăn vạ khóc lóc: Chiêu thông minh giúp cha mẹ xử lý gọn nhẹ

8. Kết luận

Sốt ở trẻ em là triệu chứng phổ biến nhưng không phải lúc nào cũng đơn giản. Có những dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm mà cha mẹ tuyệt đối không được chủ quan như: trẻ lơ mơ khó đánh thức, co giật, khó thở, phát ban xuất huyết, cứng gáy hay sốt kéo dài không hạ.

Việc phát hiện sớm và xử trí đúng cách sẽ giúp bảo vệ sức khỏe, hạn chế tối đa biến chứng nguy hiểm cho trẻ. Đồng thời, cha mẹ cần chú trọng phòng bệnh cho con thông qua tiêm chủng, chế độ dinh dưỡng hợp lý và môi trường sống an toàn.

Hãy luôn lắng nghe cơ thể trẻ và đừng ngần ngại đưa con đến cơ sở y tế khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Sự quan tâm kịp thời của cha mẹ chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ.