Phụ Nữ Mang Thai Bị Tiêu Chảy Nên Ăn Gì – Thực Đơn Tốt Cho Mẹ Và Bé

• Vì sao phụ nữ mang thai bị tiêu chảy?
• Khi nào tiêu chảy trở nên nguy hiểm?
• Phụ Nữ Mang Thai Bị Tiêu Chảy Nên Ăn Gì?
  • Các thực phẩm giàu tinh bột dễ tiêu
  • Thực phẩm chứa pectin (chuối, táo, cà rốt)
  • Thực phẩm giàu probiotics (sữa chua, kefir)
  • Thực phẩm bổ sung khoáng chất, kali
  • Đạm từ trứng gà, ức gà luộc
• Thực phẩm cần hạn chế hoặc kiêng
  • Đồ cay, dầu mỡ, chiên xào
  • Thực phẩm sinh hơi và nhiều chất xơ thô
  • Sữa và chế phẩm từ sữa có lactose
• Uống gì khi bị tiêu chảy khi mang thai?
  • Nước lọc, nước ấm pha oresol
  • Trà gừng, trà hoa cúc, mật ong ấm
  • Nước dừa (sau 3 tháng đầu)
• Mẹo chăm sóc thêm giúp hồi phục nhanh
  • Nghỉ ngơi, giữ ấm cơ thể
  • Ăn chín uống sôi, an toàn thực phẩm
  • Theo dõi triệu chứng và đi khám khi kéo dài

• Nhiễm khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng đường ruột: Mẹ bầu dễ bị tiêu chảy khi ăn phải thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, sức đề kháng suy giảm khiến vi khuẩn và virus dễ xâm nhập hơn.
• Thay đổi khẩu phần ăn đột ngột: Khi mang thai, nhiều mẹ thay đổi chế độ ăn nhanh, bổ sung thực phẩm mới, vitamin hoặc chất bổ sung, khiến hệ tiêu hóa chưa kịp thích nghi, gây rối loạn đường ruột.
• Thay đổi nội tiết tố – hormone thai kỳ: Hormone như progesterone tăng cao có thể ảnh hưởng đến nhu động ruột, gây tiêu chảy hoặc táo bón luân phiên.
• Không dung nạp lactose hoặc thực phẩm lạ: Cơ thể dễ phản ứng với sữa, đồ đạm mới, gây đầy hơi, rối loạn tiêu hóa và tiêu chảy.
• Tác dụng phụ của thuốc hoặc bổ sung vitamin: Một số loại viên sắt hoặc vitamin tiền sản có thể gây kích ứng niêm mạc ruột, dẫn đến tiêu chảy.
• Các bệnh lý đường tiêu hóa tiềm ẩn: Hội chứng ruột kích thích, bệnh Crohn, Celiac, viêm đại tràng cũng có thể bùng phát hoặc trở nặng trong thai kỳ.

• Tăng cường thực phẩm dễ tiêu, tinh bột nhẹ nhàng
  • Cơm trắng, cháo loãng, khoai lang, khoai tây giúp hút bớt nước, tạo phân đặc hơn
  • Chế độ ăn theo mẫu BRAT (chuối, gạo, táo sốt, bánh mì nướng) hỗ trợ hồi phục nhanh chóng
• Ưu tiên thực phẩm chứa pectin và chất xơ hòa tan
  • Chuối, táo, cà rốt chứa pectin giúp hấp thu nước và bảo vệ niêm mạc ruột
• Bổ sung probiotics và điện giải
  • Sữa chua, kefir cung cấp lợi khuẩn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột
  • Nước lọc, Oresol, nước dừa (sau 3 tháng đầu) và khoáng chất như kali giúp bù nước và khoáng chất
• Bổ sung đạm dễ tiêu, tránh nạp chất béo, cay, kích thích
  • Trứng luộc, thịt gà luộc/hấp là nguồn protein nhẹ nhàng cho hệ tiêu hóa
  • Hạn chế thức ăn dầu mỡ, gia vị cay, sản phẩm từ sữa chứa lactose
• Chia nhỏ bữa ăn & ăn chậm – nghỉ ngơi hợp lý
  • Ăn 5–6 bữa nhỏ mỗi ngày giúp giảm áp lực tiêu hóa
  • Kết hợp nghỉ ngơi, giữ ấm, theo dõi dấu hiệu bất thường để hỗ trợ hồi phục

• Nhóm giàu tinh bột dễ tiêu:
  • Cơm trắng, cháo loãng: hút nước dư thừa, làm phân đặc hơn
  • Bánh mì nướng, bánh quy nhạt: hỗ trợ ổn định đường tiêu hóa theo chế độ BRAT
  • Khoai lang, khoai tây luộc/ hấp: giàu vitamin, kali, nhẹ bụng
• Nhóm chứa pectin – chất xơ hòa tan:
  • Chuối chín: hấp thu nước, bù điện giải, tăng khối lượng phân
  • Táo tươi hoặc sốt táo: bảo vệ niêm mạc ruột, cung cấp prebiotic
  • Cà rốt nấu chín: giàu khoáng, hỗ trợ cân bằng đường ruột
• Nhóm probiotics:
  • Sữa chua không đường/kefir: bổ sung lợi khuẩn, cải thiện hệ vi sinh
• Nhóm đạm dễ tiêu:
  • Trứng gà luộc: nhẹ bụng, bổ sung protein thiết yếu
  • Thịt gà luộc/hấp hoặc cháo gà thanh đạm: không gây đầy hơi
• Nhóm thực phẩm bổ sung khoáng, điện giải:
  • Nước dừa (sau 3 tháng đầu): giàu kali và chất điện giải tự nhiên
  • Nước lọc, Oresol pha loãng: bù nước mỗi khi đi ngoài

• BRAT là gì?
  • B – Banana (chuối chín); R – Rice (cơm/cháo trắng); A – Applesauce (sốt táo); T – Toast (bánh mì nướng) – thực phẩm nhạt, dễ tiêu, giúp làm mềm phân và giảm kích ứng đường ruột.
• Tại sao BRAT hiệu quả cho bà bầu?
  • Chuối cung cấp pectin và kali giúp cân bằng nước điện giải.
  • Cơm/cháo trắng và bánh mì nướng ít chất xơ, hỗ trợ làm rắn phân.
  • Sốt táo bảo vệ niêm mạc ruột, tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật đường ruột phục hồi.
• Hướng dẫn áp dụng BRAT:
  • Chỉ dùng trong 1–2 ngày đầu khi tiêu chảy mới khởi phát.
  • Chia nhỏ 4–6 bữa nhỏ mỗi ngày để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa.
  • Đồng thời bổ sung thêm protein nhẹ (cháo gà, trứng luộc), rau củ nấu chín (cà rốt, bí) và probiotics như sữa chua không đường.
• Lưu ý khi dùng chế độ BRAT:
  • Không áp dụng quá 2 ngày để tránh thiếu chất; nếu tiêu chảy kéo dài trên 48–72 giờ, nên khám bác sĩ.
  • Tránh đồ ăn cay, dầu mỡ, thức uống có ga hoặc nhiều đường để không làm tình trạng tiêu chảy nặng hơn.
  • Luôn uống đủ nước lọc, oresol hoặc nước trái cây loãng để bù điện giải bị mất.

• Thực phẩm nhiều dầu mỡ, chiên xào:
  • Khoai tây chiên, pizza, món cà ri – chất béo khó tiêu khiến ruột nặng nề và tiêu chảy kéo dài.
• Thực phẩm cay, nóng:
  • Các món cay như cà ri, đồ gia vị nồng sẽ kích thích niêm mạc ruột, làm tình trạng tiêu chảy trầm trọng hơn.
• Thức uống lợi tiểu hoặc chứa lactose:
  • Cà phê, nước ngọt có ga – gây lợi tiểu làm mất nước thêm.
  • Sữa tươi, phô mai mềm – khó tiêu, dễ nhiễm khuẩn và gây phản ứng tiêu chảy nếu mẹ không dung nạp lactose.
• Thịt đỏ, hải sản và thực phẩm tiềm ẩn vi khuẩn:
  • Thịt đỏ (bò, trâu, bê…) – giàu đạm khó tiêu và nguy cơ nhiễm khuẩn nếu chế biến không kỹ.
  • Hải sản – chứa thủy ngân và dễ nhiễm khuẩn, ruột lúc này nhạy cảm hơn rất nhiều.
  • Thực phẩm sống, chưa chín kỹ như nem, gỏi, sashimi – dễ khiến tiêu chảy nặng hơn.
• Trái cây kích thích hoặc có enzyme tăng nhu động tử cung:
  • Đu đủ, dứa – chứa các enzyme có thể kích thích co bóp ruột và tử cung, không phù hợp với mẹ bầu tiêu chảy.
• Đồ ngọt và socola:
  • Socola và thức ăn ngọt – lên men trong ruột, sinh nhiều khí, khó tiêu và làm nặng thêm tình trạng tiêu chảy.

• Uống nước gạo rang: Gạo rang vàng, giã nhỏ, hòa với nước ấm uống 2–3 lần/ ngày giúp cầm tiêu chảy nhẹ nhàng.
• Búp ổi hoặc lá ổi non: Nhai 3–5 búp ổi tươi với chút muối, hoặc sắc lá ổi non với muối uống ngày 2 lần hỗ trợ giảm co thắt và se niêm mạc ruột.
• Trà gừng hoặc gừng sắc: Pha vài lát gừng tươi với trà hoặc đun cùng lá chè, thêm giấm gạo pha loãng uống 3 lần/ngày giúp ấm bụng, giảm buồn nôn và tiêu chảy.
• Mật ong ấm mỗi sáng: Một thìa mật ong hòa nước ấm giúp tăng miễn dịch, làm dịu đường ruột và hỗ trợ tiêu hóa nhẹ nhàng.
• Lá mơ & trứng gà chưng: Lá mơ trộn trứng chưng hoặc áp chảo, ăn 2 lần/ ngày giúp ổn định hệ tiêu hóa, giảm tiêu chảy hiệu quả.
• Các cây thuốc Nam kết hợp:
  • Cỏ sữa, rau sam sắc uống giúp cầm tiêu chảy và chống viêm đường ruột.
  • Hồng xiêm xanh thái lát sao vàng, sắc uống 2 lần/ngày hỗ trợ đưa phân vào khuôn, giảm mất nước.
• Uống đủ nước và giữ ấm: Bên cạnh mẹo dân gian, cần uống nước lọc, oresol hoặc nước dừa (sau 3 tháng đầu), kết hợp nghỉ ngơi, tránh để bụng lạnh giúp ruột phục hồi nhanh hơn.

• Tiêu chảy kéo dài trên 2–3 ngày: nếu không cải thiện, cần khám để kiểm tra mất nước và tìm nguyên nhân chính xác.
• Đi ngoài ≥ 3–6 lần/ngày hoặc phân lỏng liên tục: có thể dẫn đến mất nước, cần được đánh giá y tế.
• Có dấu hiệu mất nước: khô miệng, chóng mặt, tiểu ít, nước tiểu sẫm màu, mệt mỏi – báo hiệu cần nhập viện.
• Sốt cao, nôn mửa, đau bụng dữ dội hoặc có máu/mủ trong phân: triệu chứng nhiễm trùng cần can thiệp khẩn cấp.
• Thai phụ 3 tháng đầu hoặc cuối thai kỳ, đặc biệt: tiêu chảy có thể ảnh hưởng co bóp tử cung, tăng nguy cơ sinh non nên cần khám sớm.
• Sử dụng thuốc hoặc vitamin mới liên quan tiêu chảy kéo dài: cần đánh giá để điều chỉnh liều hoặc thay thế.

Những dấu hiệu trên là cảnh báo quan trọng để bảo vệ mẹ và thai nhi. Nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường, việc thăm khám kịp thời giúp xác định chính xác nguyên nhân, được hỗ trợ điều trị an toàn và hiệu quả.

• Bù đủ nước và điện giải: Chuyên gia khuyến nghị uống nước lọc, Oresol, nước dừa (sau 3 tháng đầu) để phục hồi sức khoẻ và cân bằng điện giải khi tiêu chảy xảy ra .
• Tiếp tục chế độ ăn BRAT và đa dạng nhẹ nhàng: Chuối, gạo, sốt táo, bánh mì nướng nên duy trì 1–2 ngày đầu, sau đó bổ sung thêm trứng, cháo gà, cà rốt, khoai củ để cung cấp đủ dinh dưỡng cho mẹ và bé .
• Ưu tiên probiotics từ sữa chua: Sữa chua không đường hoặc kefir là lựa chọn lý tưởng giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm thời gian tiêu chảy .
• Ưu tiên thực phẩm giàu kali: Chuối, khoai tây, khoai lang, nước dừa là cách tự nhiên giúp bù khoáng, tốt cho tim mạch và sự phát triển của thai nhi .
• Hạn chế sữa, đồ cay và dầu mỡ: Tránh sữa tươi, phô mai, đồ chiên xào, thức uống có ga và cà phê để giảm áp lực lên ruột và hạn chế mất nước .
• Không tự ý dùng thuốc: Chuyên gia nhấn mạnh mẹ bầu không nên tự uống thuốc trị tiêu chảy mà chưa qua chỉ định, cần thử thuốc bổ sung vitamin hoặc sắt nếu liên quan tiêu hóa với bác sĩ .
• Đi khám nếu cần thiết: Nếu tiêu chảy kéo dài trên 3 ngày, hoặc kèm sốt, nôn, mất nước, máu trong phân – hãy đến chuyên khoa tiêu hóa hoặc dinh dưỡng để được đánh giá và điều chỉnh kịp thời .

Chuyên gia khuyến khích duy trì chế độ ăn nhẹ, an toàn và theo dõi sát sao để bảo vệ sức khoẻ của cả mẹ và bé. Nếu cần tư vấn cá nhân, mẹ hãy trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để nhận chỉ định phù hợp.