Phụ Nữ Có Thai Không Nên Ăn Uống Gì – 7 Thực Phẩm Cần Tránh Ngay

Khi mang thai, bạn nên lưu ý tránh các nhóm thực phẩm sau để bảo vệ sức khỏe mẹ – bé:

• Cá chứa thủy ngân cao (cá mập, cá kiếm, cá thu vua…): dễ gây rối loạn thần kinh ở thai nhi.
• Thịt, cá, trứng sống hoặc chưa chín kỹ: tiềm ẩn vi khuẩn (Salmonella, E.coli, Toxoplasma…) gây ngộ độc, sảy thai.
• Thực phẩm chế biến sẵn, thịt nguội, xúc xích: chứa vi khuẩn Listeria – nguy cơ sinh non, nhiễm trùng thai nhi.
• Gan và nội tạng động vật: chứa nhiều vitamin A và kim loại nặng, dễ gây dị tật bẩm sinh.
• Đồ uống có caffeine và đồ uống có cồn: caffeine nên hạn chế, tránh tuyệt đối rượu bia để ngăn ngừa dị tật và sảy thai.
• Rau củ sống chưa rửa sạch, rau mầm: có thể nhiễm khuẩn Salmonella, E.coli gây nhiễm trùng, sảy thai.
• Rau, quả kích thích co bóp tử cung (đu đủ xanh, dứa, rau ngót, rau răm, khổ qua…): tăng nguy cơ động thai, sảy thai.

Trong mỗi nhóm trên, bạn nên thay thế bằng lựa chọn an toàn và chế biến chín kỹ, giúp mẹ bầu ăn ngon, hấp thu đủ dưỡng chất mà vẫn bảo vệ được sức khỏe của bé.

Trong suốt thai kỳ, ngoài thực phẩm, một số chất và đồ uống cũng cần được quan tâm để bảo vệ sức khỏe mẹ – bé:

• Rượu bia và đồ uống có cồn: không có mức an toàn khi mang thai, nguy cơ gây hội chứng rượu bào thai (FASD), sảy thai và sinh non tăng cao.
• Caffeine: có trong cà phê, trà, nước tăng lực và một số nước ngọt. Hạn chế dưới ~200 mg/ngày để tránh ảnh hưởng giấc ngủ, tâm trạng, tiểu đường thai kỳ và cân nặng thấp khi sinh.
• Nước ngọt có gas và nước tăng lực: chứa nhiều đường, gây tăng cân, tiểu đường thai kỳ, ảnh hưởng não bộ bé và nguy cơ sâu răng mẹ.
• Sữa và nước ép trái cây chưa tiệt trùng: dễ nhiễm khuẩn E.coli, Salmonella, Listeria – có thể gây ngộ độc, nhiễm trùng hoặc sảy thai.
• Trà thảo mộc không rõ nguồn gốc: một số loại như trà xô thơm, mùi tây, mâm xôi… có thể kích thích co bóp tử cung hoặc tăng huyết áp; chỉ nên dùng trà được chứng nhận an toàn (như trà hoa cúc, gừng, bạc hà).

Chọn lựa đồ uống an toàn như: nước lọc, trà nhẹ ít caffeine, nước ép tiệt trùng; đồng thời đọc nhãn mác và tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo cả mẹ và bé đều khỏe mạnh trong suốt thai kỳ.

Một số loại trái cây và rau củ có thể kích thích tử cung, làm tăng nguy cơ co bóp hoặc sinh non, đặc biệt trong 3 tháng đầu thai kỳ:

• Đu đủ xanh: chứa latex và enzyme papain, giống prostaglandin, dễ gây co thắt tử cung.
• Dứa (thơm): giàu bromelain – enzyme có thể làm mềm cổ tử cung, kích thích co bóp.
• Mướp đắng (khổ qua): vị đắng và các hợp chất kích thích cơ trơn tử cung co bóp.
• Rau ngót: chứa papaverin, có thể làm giãn và co thắt cơ trơn tử cung nếu dùng nhiều.
• Rau răm, rau sam, ngải cứu: chứa các hợp chất kích thích co bóp tử cung, nên tránh trong 3 tháng đầu.
• Táo mèo, mận, nhãn, đào: là thực phẩm tính nóng hoặc có axit cao, gây kích ứng, co thắt tử cung nhẹ.

Để an toàn, mẹ bầu nên chọn trái cây chín, rau củ sạch, thay thế bằng các loại giàu vitamin như cam, chuối, bơ. Luôn tham khảo bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng nếu lo ngại.

Thực phẩm lên men hoặc bảo quản lâu có thể chứa độc tố, vi khuẩn có hại, ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé:

• Nem chua, xúc xích, giăm bông: lên men tự nhiên nhưng nếu chưa nấu kỹ dễ nhiễm Listeria, E.coli, gây tiêu chảy, nhiễm trùng, thậm chí sảy thai.
• Dưa chua, cà muối, kim chi tự làm: chứa nitrit cao nếu muối chưa đủ hoặc để lâu, dễ gây thiếu máu, độc tố; nếu bảo quản không đúng còn có nguy cơ nấm mốc, vi khuẩn độc hại.
• Măng chua: phát sinh glucozit, dễ giải phóng cyanide, gây nôn mửa, ngộ độc tiêu hóa nếu ăn quá nhiều hoặc chưa rửa kỹ.
• Các sản phẩm sữa lên men chưa tiệt trùng: phô mai mềm, sữa chua không tiệt trùng có thể chứa Listeria, Salmonella gây ngộ độc, nhiễm trùng.
• Đồ muối, nấm mốc: rau củ để lâu dễ phát sinh nấm mốc, sản sinh mycotoxin – chất độc gây tổn thương gan, dị tật thai nhi.

Để an toàn, mẹ bầu nên chọn thực phẩm lên men có chứng nhận, chế biến chín kỹ, ưu tiên sữa chua tiệt trùng; đồng thời tránh đồ muối ủ lâu, bảo quản kỹ, dùng ngay sau khi chế biến để bảo vệ sức khỏe mẹ & bé.

Trong mỗi giai đoạn thai kỳ, mẹ bầu cần điều chỉnh chế độ ăn để tối ưu hóa dinh dưỡng và hạn chế rủi ro từ thực phẩm sau:

Ưu tiên thực phẩm tươi sạch, đa dạng dinh dưỡng; dùng trái cây chín, rau củ rửa kỹ và nước tiệt trùng. Tham khảo bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng khẩu phần phù hợp với từng giai đoạn thai kỳ.

Để mẹ bầu khoẻ mạnh và thai nhi phát triển toàn diện, chế độ ăn cần tuân theo những nguyên tắc sau:

• Ưu tiên thực phẩm tươi sạch, dễ tiêu: rau củ quả rửa kỹ, thịt cá nấu chín, tránh thức ăn chiên rán, dầu mỡ, đường muối cao.
• Đa dạng các nhóm chất: kết hợp tinh bột (gạo lứt, khoai), đạm (thịt, cá, đậu), chất béo tốt (dầu ô-liu, bơ, hạt), rau xanh – trái cây chín để đủ vitamin và khoáng chất.
• Chia nhỏ bữa ăn: ăn 4–5 bữa/ngày (3 chính + 1–2 phụ), giúp ổn định đường huyết, giảm nghén, hỗ trợ tiêu hoá tốt hơn.
• Bổ sung vi chất thiết yếu: đảm bảo đủ acid folic (~600μg), sắt (~27 mg), canxi (~1 200 mg), i-ốt (~220 μg), vitamin D (~800 IU) theo nhu cầu từng giai đoạn.
• Chế độ eat‑clean, hạn chế chất kích thích: giảm đường, muối, chất béo xấu; không sử dụng rượu bia, hạn chế caffeine để phòng ngừa tiểu đường, cao huyết áp, tiền sản giật.
• Uống đủ nước: ≥2 lít/ngày nước lọc hoặc nước ép tiệt trùng; hỗ trợ tiêu hoá và vận chuyển dưỡng chất.

Với những nguyên tắc trên, mẹ bầu nên thiết kế thực đơn cá nhân theo giai đoạn mang thai, kết hợp tham vấn chuyên gia để đảm bảo phù hợp thể trạng, giúp hành trình thai kỳ an toàn – trọn vẹn.