Bé Bị Viêm Họng Ăn Vào Là Nôn – Nguyên nhân, Dấu hiệu và Cách Xử Lý Hiệu Quả

Viêm họng ở trẻ em là tình trạng niêm mạc cổ họng bị viêm, gây cảm giác đau rát, ho khan hoặc ho có đờm, kèm theo các triệu chứng như sốt, ngạt mũi, biếng ăn và quấy khóc. Khi cổ họng tổn thương, việc nuốt thức ăn hoặc nước uống gây kích ứng mạnh, dẫn đến phản xạ nôn trớ – nhất là sau mỗi bữa ăn.

• Nguyên nhân chủ yếu: Viêm do virus hoặc vi khuẩn, dị ứng không khí ô nhiễm, thay đổi thời tiết, hoặc bệnh lý kết hợp như viêm dạ dày-ruột.
• Triệu chứng điển hình: Ho, sốt nhẹ đến cao (39–40 °C), sưng hạch cổ, khó nuốt, trẻ mệt mỏi và ăn ít.
• Nôn trớ sau ăn: Thường diễn ra ngay sau khi ăn hoặc uống, là phản xạ bảo vệ cổ họng, không phải dấu hiệu bệnh tiêu hóa nặng.

Việc nhận biết rõ rành mạch giữa nôn trớ do viêm họng và nôn do bệnh tiêu hóa sẽ giúp ba mẹ chăm sóc đúng cách, giảm tình trạng kích ứng, đảm bảo bé vẫn hấp thu đủ dưỡng chất và mau hồi phục.

• Viêm nặng, niêm mạc họng bị kích thích: Viêm họng do virus hoặc vi khuẩn làm cổ họng sưng đỏ, rát khi nuốt, dễ kích thích phản xạ nôn trớ.
• Đau và khó nuốt: Khi ho hoặc nuốt, bé cảm thấy đau, phản xạ buồn nôn được kích hoạt để bảo vệ cổ họng khỏi tổn thương thêm.
• Quá mẫn với tiết dịch đờm: Đờm, dịch mũi chảy xuống họng khiến bé cảm thấy buồn nôn, kích thích nôn trớ.
• Hệ tiêu hóa nhạy cảm: Viêm họng kéo dài có thể ảnh hưởng nhẹ đến dạ dày – ruột, làm bé dễ bị nôn hơn sau ăn.
• Dị ứng hoặc ô nhiễm môi trường: Khói bụi, phấn hoa, không khí khô… kích thích cả đường hô hấp và đường tiêu hóa, khiến bé phản ứng bằng cách nôn.

Tóm lại, nôn trớ khi viêm họng ở trẻ là phản xạ bảo vệ, không nên quá lo lắng. Cha mẹ chỉ cần chăm sóc đúng cách, kết hợp điều trị, giúp bé cảm thấy thoải mái, ăn uống dễ dàng và phục hồi nhanh chóng.

Việc phân biệt giữa nôn trớ và nôn ói giúp cha mẹ chăm sóc bé đúng cách và kịp thời xử lý khi cần thiết.

• Nôn trớ (spitting up): thường xảy ra ngay sau ăn, lượng nhỏ, ít áp lực, đặc điểm:
  • Thường nhẹ, không kèm sốt hay mệt mỏi.
  • Đến từ phản xạ trào ngược sinh lý, thường gặp ở trẻ bú hoặc ăn no.
  • Không gây lo lắng nếu bé vẫn tăng cân, ăn uống nghỉ ngơi bình thường.
• Nôn ói (vomiting): áp lực mạnh, thường lớn hơn, xuất phát từ nguyên nhân bệnh lý:
  • Có thể kèm sốt, đau bụng, tiêu chảy, mệt mỏi.
  • Kéo dài, hoặc nôn nhiều lần trong ngày, có thể bất thường nếu do viêm họng nặng hoặc bệnh tiêu hóa, nhiễm trùng.
  • Phải theo dõi: nếu kèm dấu hiệu như mất nước, nôn ra máu, mật, cần đi khám ngay.

Tóm lại, nếu bé chỉ nôn trớ nhẹ sau ăn và vẫn hoạt động bình thường thì không cần lo lắng; ngược lại, nếu xuất hiện nôn ói nhiều, dữ dội, kèm dấu hiệu bất thường, cha mẹ nên đưa bé đi khám để được hướng dẫn và điều trị phù hợp.

• Súc miệng bằng nước muối ấm: Giúp làm sạch khoang họng, giảm viêm và loại bỏ đờm, kích thích cổ họng dịu hơn.
• Bổ sung đủ chất lỏng: Cho bé uống nước ấm, súp, cháo loãng, trà thảo mộc nhẹ giúp giữ ẩm và tránh mất nước.
• Chọn thực phẩm mềm, dễ nuốt: Cháo, súp, bột, sữa chua, trái cây chín nghiền là các lựa chọn nhẹ nhàng và bổ dưỡng.
• Duy trì độ ẩm không khí: Dùng máy phun sương hoặc xông hơi giúp giảm khô họng, dễ chịu hơn.
• Giữ môi trường sạch, tránh kích ứng: Tránh khói thuốc, bụi bẩn, và các chất kích thích để giảm áp lực lên cổ họng của bé.
• Chia nhỏ bữa ăn: Cho bé ăn nhiều bữa nhỏ, ăn chậm rãi và để bé ngồi nghiêng sau ăn để hạn chế trào ngược và nôn trớ.

Nếu bé nôn nhiều lần kèm sốt cao, tiêu chảy hoặc có dấu hiệu mất nước, nên đưa bé đến khám bác sĩ để được hỗ trợ điều trị kịp thời.

• Sốt cao kéo dài trên 3 ngày hoặc trên 39–40 °C: Nếu nhiệt độ không hạ sau khi dùng thuốc hạ sốt hoặc trẻ có dấu hiệu co giật, rét run, mệt mỏi bất thường.
• Nôn nhiều lần kèm tiêu chảy hoặc phân lỏng: Có nguy cơ mất nước, gây suy nhược và cần đánh giá kịp thời.
• Khó thở, thở nhanh hoặc co rút lồng ngực: Là dấu hiệu viêm hô hấp nặng cần can thiệp y tế ngay.
• Nôn ói ra máu hoặc dịch xanh vàng: Có thể là dấu hiệu viêm nặng hoặc biến chứng, cần đến bác sĩ ngay.
• Ho kéo dài, chảy mủ tai, viêm tai giữa hoặc viêm xoang: Dấu hiệu viêm họng có biến chứng, cần khám chuyên khoa tai mũi họng.
• Suy nhược, mất nước nặng: Trẻ mệt lả, khô miệng, ít đi tiểu, mắt trũng — cần cấp cứu y tế ngay.

Khi thấy bất kỳ dấu hiệu nào ở trên, cha mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế uy tín để được kiểm tra và điều trị sớm, giúp bé nhanh hồi phục và hạn chế biến chứng nguy hiểm.

• Giữ vệ sinh đường hô hấp: Rửa tay thường xuyên, súc miệng và rửa mũi bằng nước muối để loại bỏ vi khuẩn và virus.
• Duy trì môi trường sạch và đủ ẩm: Sử dụng máy phun sương, tránh khói bụi, ô nhiễm không khí và điều hòa quá lạnh.
• Chế độ ăn cân bằng, giàu dinh dưỡng: Bổ sung vitamin C, kẽm qua trái cây và rau củ; ưu tiên thực phẩm mềm, dễ nuốt; tránh đồ lạnh, cay và chiên rán.
• Uống đủ nước: Đảm bảo trẻ được bổ sung nước ấm, súp, cháo loãng để giảm kích ứng cổ họng và ngăn nôn trớ.
• Rèn luyện sức đề kháng: Cho bé vận động nhẹ nhàng, ngủ đủ giấc và tiêm ngừa đầy đủ theo lịch khuyến cáo.
• Theo dõi và can thiệp sớm: Nếu xuất hiện ho, sốt nhẹ, nôn nhẹ sau ăn, điều chỉnh ngay chế độ chăm sóc; tránh để triệu chứng kéo dài.

Thực hiện các biện pháp phòng ngừa khoa học giúp giảm nguy cơ viêm họng và tránh tình trạng nôn trớ, từ đó giúp trẻ khỏe mạnh, ăn uống dễ dàng và phát triển toàn diện.