Ăn Vỏ Lạc Có Tốt Không? Bí quyết tận dụng dinh dưỡng và lưu ý quan trọng

Vỏ lạc tuy không phải phần chính của hạt nhưng chứa nhiều chất quý giúp hỗ trợ sức khỏe:

• Chất xơ thô: chiếm khoảng 60% trọng lượng – rất tốt cho tiêu hóa và kiểm soát đường huyết.
• Cellulose: khoảng 25%, giúp tạo khối phân, hỗ trợ nhu động ruột.
• Protein thô: chiếm ~6%, là nguồn axit amin thực vật.
• Chất chống oxy hóa phenolic và resveratrol: thành phần nổi bật giúp chống viêm, bảo vệ tim mạch, ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng.
• Độ ẩm và các khoáng chất: chứa ~8% nước, ~2% tro và khoảng 1% chất béo, mang lại chất lượng dinh dưỡng cân đối.

Dù hàm lượng calo thấp, vỏ lạc là nguồn bổ sung chất xơ và các hợp chất thực vật có lợi, rất đáng để tận dụng một cách khoa học và tích cực.

Ăn vỏ lạc mang lại nhiều lợi ích sức khỏe tích cực nhờ chứa các hợp chất quý:

• Chất chống oxy hóa phenolic và resveratrol: hỗ trợ giảm viêm, bảo vệ tim mạch, chống lão hóa và ngăn ngừa ung thư, thoái hóa điểm vàng.
• Kiểm soát đường huyết: chất xơ cùng polyphenol giúp ổn định đường huyết, đặc biệt hỗ trợ cho người mắc tiểu đường.
• Hỗ trợ tiêu hóa: lớp cellulose thúc đẩy nhu động ruột, giảm nguy cơ táo bón.
• Giảm viêm và hỗ trợ mạch máu: polyphenol trong vỏ có khả năng giảm viêm, tăng cường chức năng mạch máu, cơ sở cho sức khỏe tim mạch.
• Chống lão hóa tế bào: tiêu thụ đậu phộng rang nguyên vỏ giúp duy trì chiều dài telomere, làm chậm quá trình lão hóa tế bào.

Những lợi ích này giúp vỏ lạc trở thành một nguồn thực phẩm phụ giá trị — bạn vẫn nên dùng với liều lượng hợp lý để tối ưu hiệu quả.

Mặc dù ăn vỏ lạc mang lại một số lợi ích, bạn cần lưu ý các tác hại tiềm ẩn và cách dùng an toàn:

• Gây tắc ruột và viêm đại tràng cơ học: vỏ lạc có kết cấu thô, không tiêu hóa được, dễ tích tụ gây tắc ruột hoặc làm tổn thương niêm mạc đại tràng nếu ăn nhiều.
• Ức chế lợi khuẩn đường ruột: tiêu thụ quá nhiều vỏ lạc có thể làm giảm sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong ruột khiến tiêu hóa kém.
• Dễ nhiễm thuốc trừ sâu và độc tố: vỏ không được xử lý kỹ, có thể chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật hoặc aflatoxin nếu bị mốc, gây hại gan và sức khỏe lâu dài.
• Không phù hợp với hệ tiêu hóa nhạy cảm: người có tiêu hóa yếu, viêm loét hoặc đang bị ho nên hạn chế vì dễ gây kích ứng, đầy hơi, tiêu chảy.
• Nguy cơ rối loạn ăn uống (Pica): thói quen ăn nguyên vỏ lạc có thể là dấu hiệu của hội chứng Pica – một rối loạn cần được đánh giá y tế.

Lời khuyên: Chỉ nên dùng lượng nhỏ, đảm bảo vỏ sạch, khô và không mốc. Nếu có vấn đề tiêu hóa, nên tham khảo ý kiến chuyên gia để sử dụng hợp lý.

Mặc dù vỏ lạc mang lại nhiều lợi ích, nhưng không phải ai cũng phù hợp. Dưới đây là các nhóm nên hạn chế hoặc tránh xa:

• Người có hệ tiêu hóa nhạy cảm: bao gồm người viêm loét dạ dày, viêm ruột mạn tính, tiêu chảy hoặc khó tiêu – vỏ lạc dễ gây kích ứng, đầy hơi hoặc co thắt ruột.
• Trẻ em và người có đường hô hấp nhạy cảm: vỏ lụa mỏng có thể gây ngứa cổ, ho hoặc kích ứng đường thở.
• Người dị ứng với đậu phộng: dù là vỏ nhưng vẫn chứa các thành phần protein gây dị ứng; cần tránh hoàn toàn.
• Bệnh nhân gout, mỡ máu, béo phì, tiểu đường hoặc phù thũng: vỏ lạc cùng với hạt có thể làm tăng độ đạm, dầu mỡ, ảnh hưởng đến chuyển hóa và tình trạng bệnh.
• Người vừa cắt túi mật hoặc bệnh gan mật: chất béo trong vỏ lạc cần mật để tiêu hóa, nên tránh để không gây gánh nặng cho gan và ruột.
• Người suy thận: chứa phốt pho, có thể làm nặng thêm gánh nặng của thận nếu dùng quá nhiều.

Lời khuyên: Các nhóm trên chỉ nên dùng vỏ lạc với lượng rất nhỏ, chế biến kỹ và tham khảo chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn.

Bên cạnh việc dùng làm thực phẩm, vỏ đậu phộng còn có nhiều ứng dụng hữu ích khác trong đời sống và sản xuất:

• Thức ăn cho gia súc, gia cầm: Vỏ đậu phộng là nguồn thức ăn giàu chất xơ giúp hỗ trợ tiêu hóa cho các loài vật nuôi như bò, lợn, gà.
• Nguyên liệu làm phân bón hữu cơ: Vỏ đậu phộng dễ phân hủy, cung cấp dinh dưỡng cho đất, giúp cải thiện độ phì nhiêu và tăng năng suất cây trồng.
• Nguyên liệu sản xuất nhiên liệu sinh học: Vỏ đậu phộng có thể được sử dụng trong sản xuất viên nén sinh khối, giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
• Chế biến trà thảo mộc: Một số nơi dùng vỏ đậu phộng làm nguyên liệu pha trà có tác dụng giải nhiệt và bổ dưỡng.
• Ứng dụng trong công nghiệp: Vỏ đậu phộng được tận dụng để sản xuất vật liệu cách nhiệt hoặc nguyên liệu cho sản xuất giấy sinh thái thân thiện với môi trường.

Những ứng dụng này giúp giảm lượng chất thải, nâng cao giá trị kinh tế và bảo vệ môi trường một cách hiệu quả.