Ăn Tiết Canh Dê Bị Viêm Cầu Lợn – Cách Phòng Ngừa Và Kiến Thức An Toàn Thực Phẩm

Tiết canh dê là món ăn truyền thống được chế biến từ máu tươi của dê kết hợp với thịt, sụn và gia vị để tạo độ đông. Nhiều người yêu thích vì cảm giác tươi, lạ miệng và quan niệm bổ dưỡng.

• Bản chất sống của món ăn: Máu không được nấu chín, chứa nhiều vi sinh vật như vi khuẩn, virus và ký sinh trùng.
• Nguy cơ pha trộn nguyên liệu: Tiết canh dê thường được pha thêm tiết, nội tạng lợn để tăng khối lượng – nếu lợn nhiễm bệnh, mầm bệnh sẽ lây sang người.

Các chuyên gia y tế cảnh báo rằng dù dê nuôi sạch, món tiết canh vẫn tiềm ẩn nguy cơ như liên cầu khuẩn, giun sán, viêm đường tiêu hóa, thậm chí nặng dẫn đến nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não hoặc tử vong.

1. Liên cầu khuẩn lợn: Có thể xâm nhập khi dùng chung tiết hoặc dụng cụ với lợn nhiễm bệnh.
2. Ký sinh trùng & vi khuẩn khác: Giun sán, tụ cầu, tả, lỵ dễ lây truyền qua máu sống.

Khuyến nghị: Để bảo vệ sức khỏe, nên tuân thủ nguyên tắc "ăn chín, uống sôi", tránh các món sống hoặc tái như tiết canh, và đảm bảo vệ sinh khi chế biến.

Thực tế ghi nhận đã có nhiều trường hợp người ăn tiết canh dê nhập viện, thậm chí có người tử vong, do nghi nhiễm vi khuẩn Streptococcus suis từ tiết hoặc nội tạng lợn trộn vào món ăn.

• Sự kiện tại Thái Bình: Trong một đám cưới ở TP. Thái Bình, hàng chục người nhập viện và 1 người tử vong sau khi ăn tiết canh dê trộn nội tạng lợn pha với tiết dê.
• Triệu chứng điển hình: Bệnh nhân thường sốt cao, tiêu chảy, đau ngực, khó thở, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, một số trường hợp diễn tiến nặng, có nguy cơ tử vong hoặc biến chứng thần kinh.
• Điều tra dịch tễ: Các mẫu bệnh phẩm cho thấy nhiều khả năng nguyên nhân do liên cầu khuẩn lợn, nhất là khi chế biến tiết canh sử dụng chung dụng cụ và nguyên liệu lợn.
• Trường hợp ở Huế: Một bệnh nhân nam bị nhiễm liên cầu lợn nghi ngờ do ăn tiết canh dê, phải điều trị tích cực, lọc máu liên tục và phục hồi sau nhiều tuần.

Những tình huống này đã tạo sự cảnh tỉnh mạnh mẽ về việc chế biến tiết canh dê, đặc biệt khi có pha trộn với nội tạng lợn. Các cơ quan y tế khuyến cáo nghiêm ngặt: không ăn tiết canh sống, chú trọng khâu vệ sinh, sử dụng nguyên liệu rõ nguồn gốc và tuân thủ nguyên tắc “ăn chín, uống sôi”.

Dù dê có thể nuôi sạch, nhưng khi chế biến tiết canh dê, người ta thường pha thêm tiết, thịt hoặc nội tạng lợn để tăng khối lượng và hương vị. Đây là yếu tố chính khiến mầm bệnh Streptococcus suis từ lợn dễ xâm nhập vào món ăn.

• Pha trộn tiết canh lợn: Do lượng tiết dê ít, người chế biến thường dùng tiết lợn cùng dụng cụ chung, gây lây chéo.
• Dụng cụ và vệ sinh không đúng cách: Chén, dao, bát dùng chung giữa dê và lợn nếu không rửa kỹ cũng dễ gây nhiễm khuẩn.
• Nguồn gốc nguyên liệu không rõ ràng: Thịt và nội tạng lợn có thể mang mầm bệnh dù trông "sạch", đặc biệt vi khuẩn liên cầu khuẩn lợn cư trú cả ở lợn không có triệu chứng.

Kết hợp với việc món tiết canh được ăn sống, không chế biến dưới nhiệt độ cao, tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn và ký sinh trùng tồn tại và xâm nhập vào cơ thể người.

1. Tiết dê ít, tiết lợn nhiều: Trộn lẫn rất phổ biến trong các bữa tiệc đông người.
2. Vệ sinh sơ sài: Không sát khuẩn dụng cụ, tay hoặc bề mặt chế biến.
3. Ăn sống tiết canh: Mầm bệnh không được tiêu diệt, cơ hội lây nhiễm cao.

Việc nhận thức rõ các nguyên nhân trên góp phần giúp bạn phòng tránh hiệu quả, bảo vệ sức khỏe khi yêu thích các món truyền thống.

Không chỉ có nguy cơ viêm cầu lợn, ăn tiết canh dê còn tiềm ẩn nhiều bệnh lý khác do vi sinh vật, ký sinh trùng và chất độc trong máu sống.

• Bệnh tiêu hóa và đường ruột: Các vi khuẩn như E.coli, tả, lỵ, tụ cầu có thể gây tiêu chảy cấp, đau bụng và rối loạn tiêu hóa nếu thức ăn chưa được làm chín kỹ.
• Nhiễm giun sán: Ăn tiết canh sống là con đường dễ dẫn đến nhiễm giun sán, thậm chí gây áp xe gan hoặc sán não nếu không điều trị kịp thời.
• Viêm não mô cầu và virus cúm gia cầm: Món tiết canh gia cầm, kể cả dê, có thể mang virus cúm H5N1, H6N1 và vi khuẩn meningococcus gây viêm não mô cầu.
• Ngộ độc hóa chất và chất cấm: Máu động vật có thể chứa dư lượng thuốc kháng sinh, hóa chất, chất tăng trưởng hoặc chất thải độc hại tích tụ trong máu, lâu dài có thể gây ung thư hoặc suy giảm sức khỏe.

Khuyến nghị: Để giữ gìn sức khỏe, nên hạn chế ăn tiết canh và các món tái sống, ưu tiên ăn chín, uống sôi, đặc biệt khi chế biến nên đảm bảo vệ sinh dụng cụ và nguồn nguyên liệu rõ ràng.

Dù được quảng bá là “sạch” từ nguồn dê nuôi tại gia, tiết canh vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người dùng do bản chất là máu và nguyên liệu sống.

• Động vật mang mầm bệnh không triệu chứng: Vi khuẩn Streptococcus suis cư trú ở dê, lợn khỏe mạnh; ngay cả con vật sạch vẫn có thể chứa vi khuẩn liên cầu lợn.
• Pha trộn nguyên liệu từ lợn: Do tiết dê ít, người chế biến thường thêm tiết hoặc nội tạng lợn dùng chung dụng cụ, tạo nguy cơ nhiễm bẩn chéo.
• Vi khuẩn từ đường hô hấp và môi trường: Quá trình giết mổ làm tiết có thể bị nhiễm từ xoang mũi, lông, phân, chuồng trại… dù dê có nguồn gốc tốt.
• Không có bước khử trùng bằng nhiệt: Thức ăn sống như tiết canh không qua nấu, nên mọi mầm bệnh vẫn tồn tại và dễ xâm nhập vào cơ thể người.

Lời khuyên: Dù muốn giữ hương vị truyền thống, bạn nên chọn ăn các món đã nấu chín, sử dụng nguyên liệu kiểm định, vệ sinh dụng cụ và tuân thủ quy tắc “ăn chín, uống sôi” để bảo vệ sức khỏe tối ưu.

Để giữ gìn sức khỏe khi chế biến hoặc thưởng thức món tiết canh dê, bạn nên tuân thủ các khuyến cáo dưới đây:

• Ăn chín, uống sôi: Tuyệt đối không sử dụng tiết canh hoặc các món tái sống để tránh nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng như liên cầu, giun sán, tả, lỵ….
• Chọn nguồn nguyên liệu an toàn: Ưu tiên chọn thịt, nội tạng đã qua kiểm định thú y, tránh động vật bệnh hoặc chết, kể cả dê, lợn.
• Vệ sinh dụng cụ kỹ lưỡng: Sát khuẩn dao, thớt, bát, chén; luôn rửa tay bằng xà phòng sau khi chế biến thịt sống, đặc biệt khi có vết xước trên da.
• Phòng hộ cá nhân: Đeo găng tay khi giết mổ hoặc chế biến, đặc biệt nếu da có vết thương để ngăn ngừa mầm bệnh xâm nhập qua da.
• Thận trọng với thức ăn tái sống: Tránh xa món tiết canh, nem chua, gỏi, tiết hấp chưa chín kỹ; ưu tiên ăn các món gia súc, gia cầm đã được nấu kỹ.
• Lưu ý dấu hiệu bất thường: Sau khi tiếp xúc thịt sống hoặc ăn món tái sống, nếu xuất hiện sốt cao, đau đầu, cứng gáy, tiêu chảy hoặc khó thở, cần đến cơ sở y tế ngay để khám và điều trị kịp thời.

Lời khuyên: Tuyệt đối không ăn tiết canh dưới bất kỳ hình thức nào; giữ thói quen ăn chín, uống sôi và vệ sinh nghiêm ngặt trong chế biến để bảo vệ bản thân và người thân khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Khi có dấu hiệu nghi ngờ viêm cầu lợn từ việc ăn tiết canh dê, ngành y tế Việt Nam đã thực hiện điều tra nhanh và phối hợp hiệu quả để bảo vệ cộng đồng.

• Theo dõi và cách ly bệnh nhân: Các trường hợp nghi nhiễm được theo dõi ít nhất 14 ngày, thực hiện xét nghiệm và điều trị kịp thời tại các bệnh viện tuyến trung ương và địa phương.
• Xác định nguồn lây nhiễm: Qua điều tra, nguyên nhân phổ biến là do tiết canh dê pha lẫn với tiết hoặc nội tạng lợn và dụng cụ chế biến không đảm bảo vệ sinh.
• Phun khử khuẩn và truy vết nguyên liệu: Các khu vực giết mổ, chợ, hộ gia đình liên quan thực hiện phun hóa chất, kiểm tra nguồn gốc thực phẩm để ngăn chặn nguy cơ lây lan.
• Truyền thông và cảnh báo cộng đồng: Bộ Y tế và các sở y tế địa phương kêu gọi người dân tuân thủ nguyên tắc “ăn chín, uống sôi”, tránh tiết canh và thức ăn sống, đồng thời chú ý các triệu chứng như sốt, đau đầu, tiêu chảy để đi khám sớm.

Tóm lại, nhờ sự kết hợp giữa điều tra dịch tễ, điều trị sớm, truy vết và truyền thông hiệu quả, các ca nghi nhiễm liên cầu lợn do tiết canh dê đã được xử lý an toàn, góp phần nâng cao nhận thức và bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng.