Ăn Thịt Heo Bị Nhiễm Bệnh – Nguy cơ và Cách Phòng Tránh An Toàn

Thịt heo bệnh dù được nấu chín kỹ vẫn tiềm ẩn những vi khuẩn kháng nhiệt và ký sinh trùng nguy hiểm không bị loại bỏ hoàn toàn:

• Vi khuẩn liên cầu lợn và tụ cầu (Staphylococcus aureus): có khả năng tạo bào tử chịu được nhiệt cao; bào tử này có thể sống sót sâu trong thớ thịt và hồi sinh sau khi ăn vào cơ thể, gây nhiễm trùng nặng.
• Các loại vi khuẩn gây bệnh khác như Salmonella, E.coli, Listeria: có thể tồn tại trong thịt bệnh và gây ra các triệu chứng tiêu hóa cấp tính như tiêu chảy, nôn mửa, sốt.
• Ký sinh trùng (sán dây, giun xoắn): ấu trùng có thể không bị tiêu diệt nếu nhiệt độ nấu chưa đủ và khi vào cơ thể người, chúng có thể di chuyển đến gan, mắt, não, cơ gây bệnh nguy hiểm.
• Virus như cúm heo, tai xanh, viêm gan E: mặc dù nấu chín có thể tiêu diệt phần lớn, nhưng nếu chế biến không sạch hoặc để nguội không đúng cách vẫn có nguy cơ lây nhiễm gián tiếp.

Các chuyên gia khuyến cáo nên nấu chín thịt ở nhiệt độ tối thiểu 70‑75 °C bên trong và giữ trong ít nhất 5–10 phút, đồng thời tránh lây nhiễm chéo bằng việc vệ sinh dụng cụ và rửa tay kỹ sau khi xử lý thịt sống.

Thịt heo bị nhiễm bệnh không chỉ chứa vi khuẩn mà còn tích tụ nhiều loại độc tố nguy hiểm mà nhiệt độ nấu thông thường không thể phân hủy hoàn toàn.

• Độc tố Shiga-like từ vi khuẩn tả lợn: có khả năng xâm nhập vào máu và gây nhiễm trùng huyết ngay cả sau khi đã nấu chín kỹ.
• Độc tố nội sinh như histamine, endotoxin, mycotoxin: bền vững dưới nhiệt độ cao, có thể gây ngộ độc cấp tính với triệu chứng đau bụng, sốt, tụt huyết áp.
• Độc tố botulinum: do Clostridium sinh ra, là chất độc thần kinh mạnh, có thể tồn tại nếu thịt không được xử lý ở nhiệt độ và thời gian phù hợp.

Tiếp xúc lâu dài với lượng nhỏ độc tố này có thể gây tổn thương gan, suy thận, suy giảm miễn dịch, thậm chí tăng nguy cơ ung thư. Vì vậy, ngoài việc nấu chín, người tiêu dùng cần chọn mua thịt nguồn gốc rõ ràng và chế biến đúng cách để đảm bảo an toàn.

Thịt heo nhiễm bệnh là nguồn tiềm ẩn của nhiều mầm bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, đặc biệt là người già, trẻ em, phụ nữ mang thai và người có hệ miễn dịch yếu:

• Liên cầu khuẩn Streptococcus suis: dễ lây khi tiêu thụ thịt heo bệnh chưa chín kỹ, có thể gây viêm màng não, nhiễm trùng huyết, viêm phổi hoặc viêm cơ tim—người bệnh được thông báo là “mắc liên cầu lợn sau khi ăn bánh ướt thịt heo”.
• Virus cúm heo, tai xanh, thương hàn: có thể lây gián tiếp qua đường tiêu hóa hoặc khi chế biến không an toàn, nội dung khuyến cáo “đừng ăn heo bệnh dù đã nấu chín” đặc biệt nhấn mạnh trường hợp này.
• Sán dây, giun xoắn: ký sinh trùng khi vào cơ thể có thể phát triển thành lợn gạo và gây tổn thương ở não, mắt, cơ, tim – là bệnh truyền nhiễm mô nguy hiểm.
• Dịch tả heo châu Phi: dù không gây bệnh trực tiếp cho người, nhưng heo bị bệnh này thường đồng nhiễm tác nhân khác như liên cầu hay cúm heo, dẫn đến nguy cơ mắc bệnh khi ăn thịt không rõ nguồn gốc hoặc chế biến không đúng cách.

Các chuyên gia khuyến nghị: tuyệt đối không ăn thịt heo bệnh dù đã nấu chín; cần đeo găng tay khi tiếp xúc, bảo đảm vệ sinh dụng cụ và nguồn thịt phải đến từ nơi kiểm dịch rõ ràng để tránh mắc các bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng.

Dưới đây là một số trường hợp mắc bệnh nghiêm trọng do tiêu thụ hoặc tiếp xúc với thịt heo nhiễm bệnh:

• Viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết do Streptococcus suis: Người bệnh nhập viện trong tình trạng sốt cao, đau nhức, sốc nhiễm khuẩn; có trường hợp phải lọc máu nhiều lần và tỉ lệ tử vong lên đến 80% nếu không điều trị kịp thời.
• Ca bệnh tại Thừa Thiên–Huế: Một người thợ xây mắc liên cầu lợn sau khi ăn thịt heo luộc tại quán cơm, bị sốt cao, tiêu chảy, xuất huyết dưới da, nhưng đã hồi phục sau điều trị tích cực.
• Trường hợp tại Sóc Trăng: Bà nội trợ sau khi chế biến xương và thịt heo không rõ nguồn gốc bị nhiễm liên cầu lợn với triệu chứng nôn ói, tiêu chảy, sốt cao; may mắn đã cải thiện sau hơn nửa tháng điều trị.

Các ca bệnh này cho thấy tầm quan trọng của ăn thịt chín kỹ, chọn nguồn rõ ràng và đề cao vệ sinh khi chế biến – ngay cả đối với những trường hợp bình thường như luộc hay nấu canh.

Người tiêu dùng nên quan sát kỹ khi chọn thịt heo để bảo đảm an toàn:

• Đốm trắng hoặc sợi ký sinh trùng: xuất hiện trên bề mặt thớ thịt như dấu hiệu của sán dây (“lợn gạo”) – đặc biệt ở vùng gân mỡ.
• Màu sắc bất thường: thịt có màu vàng (viêm gan), đỏ thâm/tím/ xám/xanh nhạt (dịch tả heo châu Phi), phần mỡ đục không trong.
• Kết cấu, độ đàn hồi: thịt nhão, sờ thấy nhớt, dính tay, ấn không đàn hồi – dấu hiệu của thịt bệnh hoặc bị tẩm chất không rõ nguồn gốc.
• Mùi hôi, tanh bất thường: xuất hiện mùi hóa chất, dầu mỡ ôi hoặc tanh nồng khi ngửi trực tiếp.
• Xuất huyết hoặc đốm máu dưới da/nội tạng: dấu hiệu của các bệnh nhiễm trùng huyết, tụ huyết trùng như dịch tả hoặc viêm phổi heo.

👉 Gợi ý khi chọn mua: ưu tiên mua ở nơi có kiểm dịch, quan sát màu sắc tươi tự nhiên, sờ không nhớt, ngửi không có mùi lạ và nếu được, yêu cầu người bán cắt miếng thịt để kiểm tra kỹ trước khi mua.

Thực hành đúng các biện pháp dưới đây để đảm bảo an toàn khi mua và chế biến thịt heo, nhất là khi có nguy cơ thịt nhiễm bệnh:

1. Chọn nguồn rõ ràng và có kiểm dịch:
   • Mua ở siêu thị, cửa hàng uy tín có nhãn mác, ngày giết mổ và dấu kiểm dịch.
   • Tránh mua ở nơi không rõ nguồn gốc, có ruồi bâu hoặc giá quá rẻ.
2. Quan sát và kiểm tra cảm quan:
   • Chọn miếng thịt có màu hồng sáng, thớ săn, không nhớt, không có mùi lạ.
   • Kiểm tra kỹ phần mỡ và bề mặt tiếp xúc với không khí.
3. Vệ sinh dụng cụ kỹ lưỡng:
   • Rửa tay bằng xà phòng trước và sau khi tiếp xúc thịt sống.
   • Khử trùng dao, thớt, bát đĩa, bồn rửa bằng nước nóng hoặc dung dịch an toàn.
   • Phân biệt dụng cụ dùng cho thịt sống và chín để tránh lây nhiễm chéo.
4. Chế biến đúng nhiệt độ:
   • Nấu thịt đạt nhiệt độ bên trong tối thiểu 70–75 °C trong ít nhất 5–10 phút.
   • Không chế biến các món tái, sống, tiết canh, nem chua từ thịt heo.
5. Bảo quản an toàn:
   • Bảo quản lạnh ở 0–5 °C và dùng trong 48–72 giờ.
   • Nếu cần lưu giữ lâu hơn, cấp đông ở –18 °C.
   • Không để thịt ở nhiệt độ phòng quá 2 giờ.
6. Quan tâm đến sức khỏe:
   • Người có hệ miễn dịch yếu, trẻ em, người cao tuổi nên chú ý kỹ khâu chọn mua và nấu chín.
   • Khi nghi ngờ thịt không an toàn, nên báo cơ quan chức năng hoặc thú y để kiểm tra, xử lý.

Bằng cách chủ động thực hiện bước chọn nguồn, chế biến, bảo quản và vệ sinh đúng cách, bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu tối đa nguy cơ từ thịt heo nghi ngờ bị nhiễm bệnh và bảo vệ sức khỏe bản thân cũng như gia đình.