Ăn Tào Phớ Nhiều Có Tốt Không – Lợi Ích, Tác Hại & Cách Ăn Hợp Lý

• Khái niệm cơ bản: Tào phớ (còn gọi là tàu hũ, đậu hũ nước đường, đậu hoa) là sản phẩm từ sữa đậu nành được đông tụ bằng chất như thạch cao, muối magiê hoặc chanh, có cấu trúc mềm mịn, tan như thạch nhẹ, thường ăn với nước đường hoặc siro.
• Xuất xứ: Món ăn có nguồn gốc từ Trung Quốc, phát triển thành phiên bản đặc sắc tại nhiều nước châu Á, trong đó tào phớ Việt Nam hình thành và lan rộng trên khắp ba miền.
• Lịch sử tại Việt Nam: Làng An Phú (nay thuộc phường Nghĩa Đô, Hà Nội) được xem là nơi khai sinh nghề làm tào phớ tại Việt Nam. Qua thời gian, nghề này phát triển từ nghề phụ thành nghề chính của nhiều người bán rong.

Phân biệt theo vùng miền

Đặc điểm chung

1. Chủ yếu làm từ đậu nành đã ngâm, xay, đun sôi và đông lại.
2. Màu trắng ngà, mềm, mịn, dễ tan trong miệng.
3. Vị đậu nhẹ nhàng, kết hợp nước đường, đôi khi có hương gừng, hoa nhài hoặc nước cốt dừa, phù hợp ăn nóng hoặc lạnh.

• Protein thực vật: Tào phớ giàu đạm từ đậu nành, hỗ trợ phát triển cơ bắp, phục hồi sau vận động, thay thế nguồn đạm từ động vật với ít chất béo bão hòa và không chứa cholesterol.
• Canxi và phốt pho: Cung cấp khoáng chất thiết yếu cho răng và xương chắc khỏe, giúp duy trì chức năng cơ – thần kinh hiệu quả.
• Isoflavones & chất chống oxy hóa: Chứa isoflavone, phytoestrogen giúp bảo vệ tim mạch, cải thiện triệu chứng mãn kinh, ngăn ngừa ung thư; các chất chống oxy hóa bảo vệ tế bào khỏi stress oxy hóa.
• Chất xơ: Thúc đẩy hệ tiêu hóa khỏe mạnh, hỗ trợ chức năng ruột và tái tạo lợi khuẩn đường ruột.
• Vitamin & khoáng vi lượng: Bổ sung vitamin E, K, magie, kali, sắt… giúp hỗ trợ tạo máu, duy trì cân bằng điện giải và tăng đề kháng.

Nhờ những thành phần này, tào phớ là lựa chọn dinh dưỡng lý tưởng cho sức khỏe tim mạch, xương chắc khỏe, hỗ trợ tiêu hóa và làn da tươi sáng.

• Giải nhiệt & bổ dưỡng: Tào phớ có tính mát, giúp thanh nhiệt và cân bằng âm dương, bồi bổ cơ thể, tốt cho người bị nóng trong mùa hè.
• Hỗ trợ hệ tiêu hóa: Với lượng chất xơ và protein dễ tiêu, món ăn này giúp cải thiện chức năng ruột, giảm đầy bụng và táo bón.
• Bảo vệ tim mạch: Không chứa cholesterol, giàu chất béo không bão hòa và isoflavone giúp giảm LDL, tăng HDL, hỗ trợ phòng ngừa bệnh tim.
• Giúp xương chắc khỏe: Hàm lượng canxi và phốt pho trong tào phớ góp phần củng cố cấu trúc xương, bảo vệ răng miệng và phòng loãng xương.
• Hỗ trợ hệ miễn dịch & chống oxy hóa: Isoflavone và các chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào, giảm stress oxy hóa và hỗ trợ chức năng phòng bệnh.
• Giảm triệu chứng mãn kinh: Isoflavone thực vật có tác dụng tương tự estrogen giúp giảm bốc hỏa, đổ mồ hôi và cải thiện tâm trạng cho phụ nữ mãn kinh.
• Hỗ trợ kiểm soát cân nặng: Lượng calo thấp đi đôi với khả năng tạo cảm giác no nhờ protein, góp phần duy trì vóc dáng khi kết hợp với chế độ ăn hợp lý.

Nhờ sự kết hợp của protein, canxi, isoflavone và chất xơ, tào phớ không chỉ là món ăn vặt mát lành mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe toàn diện khi được sử dụng điều độ.

• Đầy bụng, khó tiêu: Ăn quá 200 g mỗi ngày có thể gây đầy hơi, khó tiêu do lượng protein và saponin lớn.
• Thiếu hụt khoáng chất: Phytates và saponin có trong tào phớ cản trở hấp thu canxi, sắt, kẽm và i‑ốt, có thể dẫn đến thiếu vi chất.
• Tăng axit uric, nguy cơ gout: Purine trong đậu nành góp phần làm tăng axit uric, đặc biệt ở người dễ mắc gout.
• Tăng cân: Mặc dù ít calo, nếu kết hợp nhiều đường, topping hay ăn quá nhiều sẽ gây dư năng lượng và tăng cân.
• Rối loạn nội tiết tố: Isoflavone có thể ảnh hưởng hormone estrogen nếu sử dụng quá mức, đặc biệt ở phụ nữ và người có vấn đề nội tiết.
• Ảnh hưởng tuyến giáp: Goitrogen có thể làm gián đoạn chức năng tuyến giáp, nhất là ở người suy giáp.
• Xơ vữa động mạch: Methionine chuyển hóa thành homocysteine, có thể gây hại thành mạch, làm tăng nguy cơ xơ vữa.
• Suy giảm chức năng thận: Nitrogen từ protein dư thừa tăng gánh nặng thận, ảnh hưởng đến khả năng lọc.
• Nguy cơ ngộ độc thực phẩm: Nếu sử dụng thạch cao hoặc bảo quản kém có thể nhiễm khuẩn, gây ngộ độc, thậm chí sỏi thận do tích tụ canxi.
• Giảm chất lượng tinh trùng (đánh giá trái chiều): Một số ý kiến lo ngại isoflavone có thể ảnh hưởng tinh trùng ở nam giới, tuy nhiên chưa có bằng chứng chắc chắn.

Dù tào phớ là món ăn bổ dưỡng, bạn nên sử dụng dưới 200 g mỗi ngày và ưu tiên nơi chế biến uy tín để tận dụng lợi ích mà giảm thiểu tác hại.

• Giới hạn khẩu phần: Mỗi ngày nên ăn khoảng 150–200 g tào phớ để tận dụng dinh dưỡng mà tránh đầy bụng, ảnh hưởng tiêu hóa và tích tụ axit uric.
• Chọn loại ít đường: Ưu tiên tào phớ nguyên chất hoặc đường tự nhiên, hạn chế nước đường ngọt để bảo vệ tim mạch và kiểm soát cân nặng.
• Mua từ nơi uy tín: Ưu tiên cơ sở vệ sinh, không dùng chất làm đông kém an toàn như thạch cao; nếu tự làm tại nhà, chọn chất làm đông an toàn như nigari.
• Bảo quản đúng cách: Nếu không dùng hết, chia nhỏ, đậy kín và giữ trong tủ lạnh 4–5 ngày để đảm bảo an toàn và giữ vệ sinh.
• Lưu ý nhóm bệnh lý:
  • Người bị suy giáp, khối u vú nhạy cảm estrogen nên hạn chế dùng do chứa goitrogen và isoflavone.
  • Nam giới và trẻ em có thể ăn bình thường, không ảnh hưởng nội tiết tố khi dùng ở mức vừa phải.

Áp dụng những khuyến nghị trên, bạn có thể thưởng thức tào phớ thơm mát, bổ dưỡng một cách an toàn, lành mạnh và phù hợp với nhu cầu cơ thể.