Ăn Tam Thất Như Thế Nào Cho Tốt – Bí quyết dùng tam thất hiệu quả cho sức khỏe

Tam thất (Panax pseudo‑ginseng), còn gọi là sâm tam thất, là một loại cây thảo thân thấp, sống lâu năm, thường mọc ở vùng núi cao từ 1.500 m như Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng…

• Bộ phận sử dụng: rễ củ, thân rễ – sau khi thu hái được rửa sạch, phơi hoặc sấy khô để dùng.
• Thành phần hóa học: chứa saponin, ginsenoside, flavonoid, polysaccharid, tinh dầu và vi khoáng như Fe, Ca…

Theo Đông y, tam thất có vị ngọt, hơi đắng, tính ấm, có tác dụng cầm máu, tiêu ứ, giảm đau và bồi bổ khí huyết. Trong y học hiện đại, tam thất được nghiên cứu với nhiều công dụng như:

1. Hoạt huyết, bảo vệ tim mạch, ngăn ngừa huyết khối.
2. Chống oxy hóa, cải thiện trí nhớ, chống viêm và hỗ trợ miễn dịch.
3. Kháng ung thư, bảo vệ gan, hạ huyết áp, chống lão hóa.

Có 3 cách chế biến phổ biến:

Tam thất là dược liệu quý tới từ Đông y và y học hiện đại, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe:

• Cầm máu & tiêu ứ: Giúp ngăn ngừa chảy máu, thúc đẩy tan máu ứ do chấn thương, sưng bầm.
• Hoạt huyết & bảo vệ tim mạch: Giãn mạch ngoại biên, tăng lưu thông máu, giảm nguy cơ thiếu máu cơ tim và rối loạn nhịp tim.
• Chống oxy hóa & chống lão hóa: Ức chế gốc tự do, hỗ trợ làm chậm quá trình lão hóa, bảo vệ tế bào gan, não và tim.
• Kích thích thần kinh & cải thiện trí nhớ: Mang lại tinh thần minh mẫn, giảm căng thẳng, hỗ trợ trí nhớ.
• Tăng cường miễn dịch & kháng khuẩn: Điều hòa hệ miễn dịch, chống viêm và kháng virus, vi khuẩn.
• Hỗ trợ điều trị bệnh mãn tính: Có tiềm năng chống ung thư, hạ mỡ máu, hạ huyết áp và hỗ trợ tiêu hóa.

Đông y còn dùng tam thất để điều trị tình trạng băng huyết, rong kinh, phụ nữ sau sinh, chảy máu cam, nôn/ho ra máu, đau bụng do ứ trệ, giúp bổ huyết và giảm sưng đau hiệu quả.

Để phát huy tối đa dược tính quý giá của tam thất, cần sử dụng đúng cách, liều lượng và kết hợp phù hợp:

• Dạng bột pha nước ấm: Dùng 1,5–3 g bột tam thất mỗi lần, pha với 200–250 ml nước ấm, uống từ 1–3 lần/ngày, cách đều 6–8 giờ.
• Bột tam thất – mật ong: Trộn 1–2 thìa cà phê bột tam thất với 10–20 ml mật ong, uống trước bữa sáng để hỗ trợ tiêu hóa và nâng cao miễn dịch.
• Nấu canh hoặc hầm: Cho 1–3 g bột tam thất vào món canh/súp (gà ác, chim bồ câu…) để bồi bổ cơ thể, tăng cường sức khỏe sau ốm hoặc sinh.

Liều dùng tham khảo:

Thời điểm lý tưởng: Uống vào buổi sáng, trước bữa ăn để cơ thể hấp thụ tốt, uống nhiều nước khi dùng tam thất.

Chu kỳ sử dụng: Nên dùng theo chu kỳ (ví dụ 1 tuần dùng – 1 tuần nghỉ) tránh lạm dụng kéo dài.

Lưu ý: Tham khảo bác sĩ nếu dùng chung với thuốc Tây hoặc có bệnh lý nền; không dùng cho phụ nữ mang thai, rong kinh, hoặc người thể nhiệt bất thường.

Chọn đúng thời điểm khi uống tam thất giúp cơ thể hấp thu tốt nhất các dưỡng chất quý giá:

• Buổi sáng (6–10h): Trước bữa ăn, cơ thể dễ tiếp nhận, hỗ trợ tiêu hóa, làm sạch ruột, bồi bổ khí huyết.
• Buổi chiều (15–16h): Phù hợp khi dùng trong liệu trình điều trị bệnh, giúp tăng hiệu quả hoạt huyết mà không ảnh hưởng giấc ngủ.
• Buổi tối (19–20h): Với người cần bồi bổ, dùng trước bữa tối giúp hấp thu tốt, tuy nhiên không dùng quá muộn để tránh mất ngủ.

Lưu ý: Không uống tam thất khi cơ thể lạnh, tránh dùng vào tối muộn gây khó ngủ. Luôn uống nhiều nước và nên tham khảo ý kiến chuyên gia nếu dùng lâu dài.

Khi sử dụng tam thất, dù là dược liệu quý, người dùng cần thận trọng để đảm bảo hiệu quả và tránh tác dụng phụ không mong muốn:

Lưu ý khi sử dụng tam thất

• Dùng đúng liều lượng khuyến cáo, tránh lạm dụng có thể gây rối loạn tiêu hóa hoặc mất ngủ.
• Nên dùng tam thất theo chu kỳ, không nên dùng liên tục kéo dài trong nhiều tháng.
• Uống nhiều nước trong thời gian sử dụng để giúp cơ thể hấp thu và đào thải tốt hơn.
• Ưu tiên dùng tam thất dưới dạng bột nguyên chất hoặc nấu với thực phẩm để bảo toàn dưỡng chất.
• Bảo quản nơi khô ráo, tránh ẩm mốc làm giảm chất lượng tam thất.

Chống chỉ định

• Phụ nữ mang thai 3 tháng đầu: Tam thất có tính hoạt huyết, có thể gây co bóp tử cung.
• Người đang bị cảm lạnh, sốt cao hoặc tiêu chảy: Tính ôn của tam thất có thể làm tình trạng nặng hơn.
• Trẻ em dưới 1 tuổi: Cơ thể còn non yếu, chưa phù hợp để dùng dược liệu này.
• Người dị ứng với họ nhân sâm: Vì tam thất cùng họ với nhân sâm, nên có thể gây phản ứng dị ứng.

Việc sử dụng tam thất đúng cách và đúng người sẽ giúp phát huy tối đa công dụng mà không gây tác dụng phụ. Luôn nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế hoặc bác sĩ khi có bệnh lý đặc biệt.

Tam thất khi được kết hợp đúng cách với các dược liệu khác sẽ gia tăng hiệu quả bồi bổ, hỗ trợ điều trị và cải thiện sức khỏe tổng thể.

• Tam thất – mật ong: Trộn 1–2 thìa bột tam thất với 10–20 ml mật ong, uống vào buổi sáng để hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường miễn dịch và bảo vệ đường ruột.
• Tam thất – sâm bổ chinh – ích mẫu – kê huyết đằng – hương phụ: Dùng 4–12 g tam thất kết hợp các vị trên để sắc uống, giúp bồi bổ cơ thể, đặc biệt phù hợp với phụ nữ sau sinh hoặc suy nhược.
• Tam thất – hồng nhân sâm: Đều lượng bằng nhau, khoảng 4 g mỗi loại pha với nước ấm, dùng 2 lần/ngày giúp tăng cường thể trạng, cải thiện đau mỏi, suy nhược.
• Tam thất trong canh/hầm cùng gà, chim bồ câu: Cho 1–3 g tam thất vào món canh hầm giúp tăng hương vị và tác dụng hoạt huyết, bổ huyết; rất tốt cho người phục hồi sau ốm hoặc sau sinh.
• Tam thất – đương quy – xuyên khung – xích thược – đan sâm: Các bài thuốc Đông y dùng hỗn hợp để điều trị rong huyết, rong kinh, đau bụng kinh với hiệu quả chuyên sâu.

Việc phối hợp tam thất với các dược liệu cần phù hợp với mục tiêu sử dụng và tình trạng sức khỏe cá nhân. Nên trao đổi với thầy thuốc hoặc chuyên gia y học cổ truyền trước khi áp dụng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.