Ăn Óc Gà Có Tốt Không – Khám Phá Dinh Dưỡng, Lợi Ích & Lưu Ý

Óc gà (cũng như óc heo, bò) chứa một lượng cholesterol rất cao, gấp nhiều lần nhu cầu hàng ngày của con người. Sau đây là những điểm chính:

• Cholesterol “siêu cao”: Trong 100 g óc, cholesterol dao động từ 2 200 – 3 000 mg, so với mức khuyến nghị dưới 300 mg/ngày, tức gấp 7–10 lần hoặc hơn.
• Protein và chất béo: Khoảng 9 g đạm và 9–10 g chất béo/lipid trên 100 g; hàm lượng đạm thấp hơn nhiều so với phủ tạng khác như gan hoặc tim.
• Vi chất khoáng: Óc cung cấp lượng nhỏ canxi, phốt pho, sắt và vitamin nhóm B như B1, B2, nhưng là nguồn không dồi dào như phủ tạng khác.

Mặc dù cholesterol là quan trọng, nhưng từ góc độ tích cực, hiểu rõ hàm lượng giúp chúng ta biết cách cân đối liều lượng và lựa chọn thực phẩm thay thế như cá, thịt trắng, rau xanh giàu chất xơ – để vừa bổ dưỡng vừa bảo vệ tim mạch.

Óc động vật, như óc gà, heo, bò, có tiềm năng mang lại nhiều lợi ích sức khỏe nếu sử dụng đúng cách và đúng liều lượng:

• Bồi bổ tế bào thần kinh: Chứa phospholipid và chất béo lành mạnh hỗ trợ tạo màng myelin, thúc đẩy sự truyền tín hiệu thần kinh, giúp cải thiện trí nhớ hiệu quả.
• Hỗ trợ trí nhớ và hoạt động não bộ: Nhiều người cao tuổi và phụ nữ sau sinh nhận thấy sự cải thiện về khả năng tập trung và giảm mệt mỏi sau khi dùng món óc hấp, chưng.
• Cung cấp đạm và vi chất đa dạng: Dù lượng đạm khoảng 9 g/100 g không cao như gan, nhưng óc vẫn cung cấp thêm sắt, phốt pho và vitamin nhóm B, giúp cơ thể cân bằng dinh dưỡng.
• Thúc đẩy tuần hoàn máu não: Các dưỡng chất trong óc giúp tăng cường lưu thông máu lên não, hỗ trợ giảm thiểu tình trạng thiếu máu não và suy giảm trí nhớ ở người lớn.

Với cách chế biến như chưng cách thủy hoặc hấp nhẹ, ăn đúng liều lượng (30–70 g/lần, 1–2 lần/tuần), óc sẽ là nguồn thực phẩm bổ dưỡng, mang lại lợi ích tích cực cho cả gia đình, từ trẻ nhỏ đến người cao tuổi.

Dù mang lại nhiều lợi ích, óc động vật cũng tiềm ẩn một số rủi ro nếu dùng không đúng cách hoặc quá thường xuyên.

• Dư thừa cholesterol: Với hàm lượng cholesterol rất cao, tiêu thụ quá nhiều óc có thể gây xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, mỡ máu cao, tăng acid uric và nguy cơ tim mạch.
• Không phù hợp với:
  • Người cao tuổi hoặc đã có bệnh tim mạch, huyết áp, mỡ máu, gút, gan nhiễm mỡ, tiểu đường.
  • Trẻ em nếu ăn quá nhiều có thể dẫn đến thừa cân, gan nhiễm mỡ hoặc kém phát triển cân bằng dinh dưỡng.
• Nguy cơ từ nguồn thực phẩm: Óc kém vệ sinh có thể nhiễm vi khuẩn, virus, ký sinh trùng như liên cầu khuẩn, sán, giun... gây bệnh tiêu hóa hoặc nhiễm trùng nghiêm trọng.
• Nguy cơ prion (hiếm gặp): Một số chuyên gia khuyến cáo hạn chế óc từ loài có khả năng mang prion như bò, cừu, dê để giảm rủi ro.
• Không dùng khi: Người đang sốt, viêm, sức đề kháng yếu nên tránh ăn óc vì có thể làm tăng nhiệt sinh, ảnh hưởng tiêu hóa và phục hồi.

Nhưng nhìn tích cực, hiểu đúng rủi ro và xác định đối tượng phù hợp sẽ giúp bạn tận dụng tối đa giá trị dinh dưỡng từ óc mà vẫn bảo vệ sức khỏe.

Để hưởng lợi từ óc động vật một cách an toàn và lành mạnh, bạn hãy lưu ý các bước sơ chế, chế biến và liều lượng phù hợp:

• Sơ chế kỹ càng:
  • Ngâm óc trong nước muối loãng 2–3 phút để loại bỏ mùi và gân máu.
  • Sử dụng tăm hoặc kéo nhỏ để nhẹ nhàng gỡ màng, gân và các tạp chất.
  • Rửa lại với nhiều lần nước sạch để đảm bảo vệ sinh.
• Cách chế biến lành mạnh:
  • Ưu tiên phương pháp hấp hoặc chưng cách thủy để giữ dưỡng chất như phospholipid và DHA.
  • Không luộc quá lâu, hạn chế nấu với nhiều nước vì dễ làm mất dưỡng chất quý.
  • Các món phổ biến: óc chưng trứng, óc hấp ngải cứu, cháo/bí đỏ hoặc soup rau củ – phù hợp với nhiều đối tượng, kể cả trẻ em.
• Liều lượng và tần suất sử dụng:
  • Người lớn khỏe mạnh: 30–70 g/lần, 1–2 lần/tuần.
  • Trẻ em: 20–50 g/lần, 1–2 lần/tuần, không nên thường xuyên.
• Bảo quản đúng cách:
  • Chọn nguồn óc tươi, màu sắc tự nhiên, không bầm tím, mùi hôi.
  • Bảo quản trong tủ lạnh và sử dụng trong vòng 2–3 ngày.

Với các bước trên, bạn sẽ tận dụng tối đa giá trị dinh dưỡng từ óc động vật, đảm bảo an toàn cho sức khỏe và mang lại trải nghiệm ẩm thực phong phú.

Quan niệm “ăn gì bổ nấy”, như ăn óc để bổ óc, đã ăn sâu trong dân gian. Tuy nhiên, góc nhìn khoa học cho thấy cần có cách nhìn toàn diện, cân bằng:

• Không có cơ sở khoa học chặt chẽ: Mặc dù óc chứa cholesterol và một số vi chất, nhưng không thể trực tiếp làm tăng trí tuệ hay trị đau đầu như quan niệm dân gian. Trí thông minh và sức khỏe thần kinh phụ thuộc vào di truyền, giáo dục, chế độ dinh dưỡng đa dạng và lối sống lành mạnh.
• Vitamin và khoáng chất không đủ toàn diện: Óc chứa ít protein, thiếu hụt vitamin A và các chất cần thiết cho mắt, miễn dịch so với gan, thịt và cá.
• Rủi ro khi lạm dụng: Ăn quá nhiều óc với hàm lượng cholesterol cao có thể dẫn đến mỡ máu, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, thậm chí gây đau đầu nhức lại.

Nhìn nhận tích cực, “ăn gì bổ nấy” nhắc nhở ta chú ý chọn thực phẩm có dưỡng chất phù hợp. Tuy nhiên, để thực sự bổ sung hiệu quả, nên ưu tiên đa dạng nhóm thực phẩm, kết hợp chế độ luyện tập và lối sống lành mạnh.