Ăn Nước Mắm Có Tốt Không? Bí Quyết Lợi Ích & Cách Dùng Chuẩn

Nước mắm không chỉ là gia vị truyền thống của người Việt mà còn mang lại nhiều lợi ích dinh dưỡng đáng kể cho sức khỏe nếu sử dụng đúng cách và hợp lý.

• Giàu đạm tự nhiên: Nước mắm nguyên chất chứa hàm lượng protein cao, cung cấp các axit amin thiết yếu cho cơ thể, hỗ trợ hình thành tế bào và mô.
• Cung cấp khoáng chất: Trong nước mắm có chứa các khoáng chất như sắt, kẽm, magie và canxi giúp hỗ trợ hệ miễn dịch và phát triển xương chắc khỏe.
• Chứa vitamin B: Vitamin B có trong nước mắm giúp hỗ trợ quá trình trao đổi chất, cải thiện chức năng thần kinh và hỗ trợ chuyển hóa năng lượng.
• Chống oxy hóa: Một số loại nước mắm truyền thống có chứa chất chống oxy hóa tự nhiên, góp phần làm chậm quá trình lão hóa và bảo vệ tế bào.
• Kích thích tiêu hóa: Vị mặn đặc trưng giúp kích thích tuyến nước bọt và dịch tiêu hóa, hỗ trợ ăn ngon miệng hơn và cải thiện hấp thụ dưỡng chất.

Nếu biết lựa chọn loại nước mắm nguyên chất, lên men tự nhiên và dùng với liều lượng hợp lý, đây là nguồn dưỡng chất quý giá góp phần bảo vệ và tăng cường sức khỏe hàng ngày.

Theo y học cổ truyền, nước mắm được xem là vị thuốc quý, có vị mặn – ngọt – tính bình, đi vào các kinh tỳ, thận, vị, can và đại tràng, mang lại nhiều tác dụng hỗ trợ sức khỏe:

• Ích khí – bổ huyết: Kích thích tuần hoàn máu, giúp bổ sung năng lượng, giảm mệt mỏi và suy nhược.
• Bổ can, thận – lợi niệu: Hỗ trợ chức năng gan thận, tăng cường bài tiết, giúp loại bỏ độc tố khỏi cơ thể.
• Thanh nhiệt – sơ phong: Giúp giải độc, làm mát cơ thể, giảm cảm giác ớn lạnh và tắc nghẽn khí huyết.
• Nhuận tràng – lợi tiêu hóa: Kích thích tiêu hóa, giảm táo bón, hỗ trợ ăn ngon miệng.
• An thần – cải thiện giấc ngủ: Nhờ thành phần đạm và axit amin từ cá, giúp thư giãn thần kinh, hỗ trợ giấc ngủ sâu hơn.

Ngoài ra, một số bài thuốc dân gian còn dùng nước mắm pha loãng uống trực tiếp để hỗ trợ điều trị cảm lạnh, chuột rút, co cứng cơ, hoặc dùng sau khi bơi, lặn để làm ấm cơ thể.

Dù nước mắm mang nhiều lợi ích, việc lạm dụng hoặc dùng không đúng cách có thể gây ra một số tác hại tiềm ẩn đến sức khỏe:

• Thừa natri – tăng huyết áp: Hàm lượng muối cao trong nước mắm có thể dẫn đến huyết áp tăng, làm gia tăng nguy cơ tai biến, bệnh tim mạch và đột quỵ nếu dùng quá nhiều liều lượng khuyến nghị.
• Gây áp lực cho thận và gan: Tiêu thụ thường xuyên nước mắm vượt mức có thể làm thận và gan phải làm việc quá tải, đặc biệt với người có sẵn vấn đề về gan – thận, khiến chức năng suy giảm.
• Làm tăng acid uric – ảnh hưởng đến xương khớp: Một số gia vị mặn, trong đó có nước mắm, nếu tiêu thụ quá mức có thể làm tăng acid uric, gây đau khớp, đồng thời thải canxi qua đường niệu, ảnh hưởng đến sức khỏe xương.
• Nguy cơ dị ứng: Vì được chế biến từ cá, nước mắm có thể gây dị ứng với những người nhạy cảm với sản phẩm từ cá hoặc hải sản.
• Có thể chứa chất gây hại nếu pha hóa chất: Nước mắm không rõ nguồn gốc có thể bị pha chế với soda công nghiệp hoặc chất bảo quản, gây độc cho gan, thận và tim mạch.

Lưu ý sử dụng: Chọn loại nước mắm nguyên chất, dùng đúng lượng (khoảng 1 muỗng canh/ngày), pha loãng và thêm gia vị tự nhiên như chanh, tỏi để giảm mặn, đồng thời hạn chế đun ở nhiệt độ cao để giữ chất dinh dưỡng.

Dưới đây là các nhóm người nên thận trọng hoặc hạn chế sử dụng nước mắm để bảo vệ sức khỏe:

• Người bị suy thận mạn tính: Do chức năng thận yếu, khó đào thải natri, nên tránh dùng nước mắm để giảm gánh nặng cho thận.
• Người cao huyết áp và bệnh tim mạch: Hàm lượng muối cao có thể làm tăng huyết áp và gây căng thẳng hệ tim mạch, dễ dẫn đến biến chứng.
• Người bệnh tiểu đường: Mặc dù không chứa đường, nhưng natri cao ảnh hưởng tiêu cực đến gan thận và dễ kích thích các biến chứng tim mạch.
• Người bệnh xương khớp: Dùng nhiều muối dễ tăng thải canxi qua nước tiểu, ảnh hưởng đến mật độ xương.
• Trẻ dưới 1 tuổi: Thận của trẻ còn non nớt, không chịu được lượng muối cao trong nước mắm.
• Phụ nữ mang thai và người lớn tuổi: Cần kiểm soát lượng muối để phòng ngừa phù, tăng huyết áp thai kỳ hoặc gánh nặng cho thận – tim do chức năng suy giảm.

Với các đối tượng này, nên chọn loại nước mắm giảm mặn, sử dụng vừa phải (dưới 1-2 muỗng canh mỗi ngày), hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ/chuyên gia dinh dưỡng để bảo đảm an toàn và hỗ trợ tốt cho sức khỏe.

Để tận dụng lợi ích dinh dưỡng và tránh tác hại, việc sử dụng nước mắm đúng cách rất quan trọng:

• Pha loãng khi chấm: Pha 1 phần nước mắm với 2–3 phần nước, thêm chanh, tỏi hoặc ớt để giảm mặn mà vẫn giữ vị thơm ngon.
• Chỉ dùng lượng vừa đủ: Người bình thường nên hạn chế dùng 5–10 ml/ngày; người có bệnh tiết chế còn khoảng 1–2 ml/ngày.
• Khi nêm nấu: Cho nước mắm vào cuối quá trình nấu—khoảng khi gần tắt bếp—để giữ các axit amin, vitamin và mùi vị tinh tế.
• Chế biến đa dạng: Dùng nước mắm pha cùng gừng, tiêu, ớt… trong các món luộc hoặc rán để tăng hương vị mà không cần nhiều muối.
• Chọn loại chất lượng: Ưu tiên nước mắm truyền thống, nguyên chất, có màu vàng trong, không kết tủa, tránh loại có pha hóa chất hoặc phụ gia không rõ nguồn gốc.

Thực hiện đúng 5 “điều vàng” này sẽ giúp bạn tận hưởng hương vị nước mắm truyền thống Việt mà vẫn bảo vệ sức khỏe và cân bằng dinh dưỡng trong bữa ăn.

Phân biệt rõ ràng giữa nước mắm truyền thống và công nghiệp giúp bạn chọn lựa chất lượng và an toàn cho sức khỏe:

Chọn nước mắm truyền thống nguyên chất sẽ giúp bữa ăn thêm ngon, giàu dưỡng chất và an toàn hơn. Khi dùng mắm công nghiệp, nên ưu tiên thương hiệu uy tín và kiểm tra kỹ thành phần để đảm bảo sức khỏe.