Ăn Nhiều Sấu Có Tốt Không – Bí quyết tận dụng lợi ích và cách dùng đúng

Quả sấu (Dracontomelon spp.) là trái mát mùa hè, đặc trưng với:

• Thời vụ: thường thu hoạch từ tháng 5–9, khi quả xanh to, vỏ hơi sần, cùi dày.
• Thành phần dinh dưỡng: chứa khoảng 86 % nước, 1 % axit hữu cơ, 1,3 % protein, 8,2 % carbohydrate, 2,7 % chất xơ, cùng các khoáng chất như canxi (~100 mg), phốt pho (~44 mg), sắt và vitamin C (~3 mg).
• Vị và tính: quả xanh vị chua chát, tính mát; khi chín có vị chua nhẹ, mát và ngọt thanh theo Đông y.

Với những đặc điểm trên, quả sấu không chỉ dùng làm thức ăn, thức uống giải nhiệt mà còn được ứng dụng trong các bài thuốc dân gian, hỗ trợ tiêu hóa, giải nhiệt và điều trị triệu chứng thông thường.

Quả sấu mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe khi sử dụng đúng cách và với liều lượng hợp lý:

• Tăng cường tiêu hóa: Axit hữu cơ trong sấu kích thích tiêu hóa, giảm táo bón, giúp ăn ngon miệng và cơ thể dễ hấp thu chất dinh dưỡng.
• Giải nhiệt, làm mát cơ thể: Nước sấu chua ngọt giúp thanh lọc cơ thể, giải độc và làm dịu cảm giác nóng bức trong ngày hè.
• Hỗ trợ giảm cân: Giàu chất xơ, ít calo, axit nitric hỗ trợ đốt mỡ, tăng trao đổi chất và kiểm soát cân nặng hiệu quả.
• Giảm chứng ốm nghén: Vị chua thanh nhẹ của sấu ngâm giúp giảm buồn nôn và khó chịu cho phụ nữ mang thai.
• Chữa ho và giảm viêm họng: Sử dụng sấu với muối hoặc mật ong giúp làm dịu cổ họng, giảm ho, tiêu đờm hiệu quả.
• Giải rượu tự nhiên: Uống nước sấu hoặc sắc sấu giúp thanh lọc cơ thể, hỗ trợ đẩy nhanh quá trình chuyển hóa cồn.
• Tác dụng làm đẹp: Vitamin C và chất chống oxy hóa giúp hỗ trợ làm đẹp da, chống lão hóa và bảo vệ răng miệng.

Theo Đông y và kinh nghiệm dân gian, quả sấu được xem như một vị thuốc quý, sử dụng hiệu quả trong nhiều trường hợp thường gặp:

• Kiện vị sinh tân, tiêu thực, chỉ khát: Sấu tính mát, hỗ trợ tiêu hóa, giảm cảm giác khát nóng mùa hè.
• Trị nhiệt miệng, ngứa cổ, đau họng: Dùng cùi sấu tươi hoặc khô sắc uống, ngậm cùi sấu giã với muối giúp làm dịu cổ họng.
• Giảm triệu chứng ốm nghén: Canh sấu nấu cá diếc, thịt vịt hoặc nước sấu ngâm giúp phụ nữ mang thai giảm buồn nôn.
• Chữa ho, tiêu đờm: Sắc sấu với đường, muối hoặc mật ong, hoa sấu hấp mật ong trị ho hiệu quả.
• Giải rượu: Uống nước sấu ngâm đường hay hãm cùi sấu khô giúp nhanh phục hồi sau khi uống bia, rượu.
• Giảm ngứa, mụn nhọt, phong ngứa: Lá sấu giã đắp, lá hoặc vỏ cây sấu nấu nước tắm giúp làm dịu da.
• Bổ trợ tiêu hóa, giảm đầy hơi: Món canh chua hoặc nước sấu hấp đường hỗ trợ tiêu hóa nhẹ nhàng, phù hợp với người khó tiêu.

Dù quả sấu mang lại nhiều lợi ích, nhưng một số nhóm đối tượng dưới đây nên hạn chế hoặc tránh sử dụng:

• Người bị viêm loét dạ dày – tá tràng hoặc đang đói: Axit tự nhiên trong sấu có thể kích thích dạ dày gây khó chịu, đau rát hoặc trào ngược.
• Trẻ em dưới 12 tháng tuổi: Hệ tiêu hóa còn non yếu, dễ bị ảnh hưởng bởi tính axit trong quả sấu.
• Người lớn tuổi, mắc bệnh tiểu đường, béo phì hoặc tim mạch: Nước sấu ngâm nhiều đường có thể làm tăng đường huyết, gây áp lực lên tuỵ và tim mạch.
• Người có thói quen dùng nhiều muối, gia vị cay khi ăn sấu: Dùng kèm nhiều muối, ớt khiến dễ tăng huyết áp hoặc ảnh hưởng thận nếu dùng thường xuyên.

Để tốt cho sức khỏe, nên ăn sấu ở mức vừa phải, dùng sấu chín hoặc pha loãng nước ngâm, ưu tiên sấu tươi, chế biến sạch, tránh dùng khi đói hoặc uống quá lượng nhiều chứa đường.

Để tận dụng trọn vẹn hương vị và dưỡng chất của quả sấu, bạn nên áp dụng các cách sử dụng và bảo quản đúng cách:

• Cách chọn sấu tốt:
  • Chọn sấu bánh tẻ: vỏ hơi sần, cùi dày, hạt nhỏ.
  • Tránh quả già quá hoặc non láng bóng dễ bị chát hoặc mau hỏng.
• Sơ chế trước khi dùng hoặc bảo quản:
  1. Cạo vỏ nhẹ nhàng để loại bỏ vết đen và vị chát, không gọt sâu làm mất thịt.
  2. Ngâm sấu sau khi cạo trong nước muối hoặc nước sạch 5–10 phút, rồi rửa và để ráo.
• Bảo quản sấu tươi:
  • Chia sấu đã sơ chế vào túi zip hoặc hộp kín, nên chia từng phần khoảng 300 g.
  • Để trong ngăn đá tủ lạnh, có thể giữ tươi từ 6–12 tháng.
  • Có thể chần sấu qua nước sôi, tách hạt, xay nhuyễn rồi đông thành viên đá để dùng tiện lợi.
• Bảo quản sấu ngâm đường:
  • Ngâm sấu với tỷ lệ đường thích hợp, có thể thêm gừng để tăng hương.
  • Cất ở nơi thoáng mát: dùng trong 3–4 tháng; giữ trong ngăn mát tủ lạnh: kéo dài đến 6–8 tháng.
  • Sử dụng thìa sạch, đóng kín nắp, tránh để nước rơi vào lọ để kéo dài thời gian dùng.
• Lưu ý khi sử dụng:
  • Avoid lấy quá nhiều sấu cùng lúc để giữ vệ sinh và hạn chế hỏng.
  • Đánh dấu ngày đóng gói để theo dõi thời gian bảo quản, tránh dùng quá hạn.