Ăn Nhau Bò Đẻ Có Tốt Không: Giải Mã Lợi Ích & Rủi Ro Ngạc Nhiên

Nhau thai bò, còn gọi là bánh nhau, là cơ quan trung gian kết nối bò mẹ và thai nhi, có hình dạng tựa đĩa tròn với độ dày vài cm và đường kính lên đến 60–75 cm. Sau khi bò sinh, phần nhau thai này có thể được thu hoạch để chế biến món ăn hoặc làm thực phẩm bổ sung.

• Thành phần dinh dưỡng:
  • Giàu protein và axit amin thiết yếu — tương đương với thịt gà hoặc bò.

Có thể nói, nhau thai bò là một nguồn thực phẩm tự nhiên giàu dinh dưỡng, đồng thời cũng mang nét văn hóa ẩm thực đặc biệt khi chế biến trong cộng đồng yêu thích khám phá món mới.

Theo quan điểm Đông y, nhau thai bò (tương tự nhau thai người hay gọi “tử hà sa”) được xem là một vị thuốc quý với các đặc tính bồi bổ cơ thể.

• Vị và tính: Nhau thai có vị ngọt, hơi mặn, tính ấm — phù hợp với nguyên lý “bổ khí dưỡng huyết”.
• Tác dụng chủ đạo:
  • Bổ khí, nâng cao thể lực, giảm cảm giác mệt mỏi.
  • Dưỡng huyết, hỗ trợ những người thiếu máu, hỗ trợ điều hòa sức khỏe sau sinh.
  • Ích tinh, được xem là cải thiện sinh lực và hệ miễn dịch.
• Công thức truyền thống:
  1. Nhau thai khô được nghiền thành bột, trộn mật ong hoặc rượu để hấp thụ từ từ.
  2. Chưng cách thủy với các nguyên liệu như cháo, trứng hoặc nước gà để món ăn vừa bổ dưỡng vừa dễ dùng.
• Ứng dụng thực tế: Đông y dùng nhau thai cho người sau sinh, người gầy yếu, người hồi phục sau bệnh lý hoặc mệt mỏi kéo dài.

Như vậy, Đông y đánh giá nhau thai bò là một nguồn bổ trợ cổ truyền, hỗ trợ phục hồi cơ thể và cải thiện sức khỏe tổng thể, đặc biệt trong giai đoạn hậu sản hoặc cơ thể suy nhược.

Tại Việt Nam, nhu cầu tiêu thụ nhau thai bò tuy còn khá hiếm nhưng đang thu hút sự chú ý nhờ giá trị bổ dưỡng và quan niệm văn hóa.

• Phân loại sản phẩm:
  • Nhau thai tươi: thu hoạch ngay sau sinh, chế biến nhanh.
  • Nhau thai khô: chế biến sấy khô, đóng thành bột hoặc viên nang.
• Hình thức chế biến:
  1. Ngâm rượu hoặc mật ong để tạo thực phẩm chức năng.
  2. Chưng cách thủy với trứng, cháo hoặc hấp hấp dẫn và dễ dùng.
  3. Chiên rán hoặc điều chế thành món “đại bổ” theo ẩm thực dân gian.
• Thị trường tiêu thụ:
  • Thường bán theo đơn đặt hàng, nguồn gốc tự phát, chưa phổ biến rộng.
  • Giá thành cao, được nhắm tới nhóm người quan tâm sức khỏe, làm đẹp hoặc bồi bổ hậu sản.
• Rào cản pháp lý và an toàn:
  • Nhau thai được xem là chất thải y tế nếu không qua xử lý đạt chuẩn.
  • Thiếu kiểm soát: dễ ô nhiễm vi sinh, lây truyền virus nếu chế biến không kỹ.

Nhìn chung, nhau thai bò tại Việt Nam hiện là sản phẩm bổ sung dinh dưỡng lạ lẫm với nhiều tiềm năng, chỉ phù hợp với nhóm người thích khám phá và sẵn sàng chấp nhận rủi ro về nguồn gốc và chất lượng.

Theo nhiều nguồn tin và truyền miệng, nhau thai bò mang lại một số lợi ích hấp dẫn:

• Bổ sung dinh dưỡng: Chứa protein cao, axit amin, sắt và vitamin B giúp nâng cao năng lượng, làm đẹp da và hỗ trợ sức khỏe tổng thể.
• Hậu sản tốt hơn: Được cho là giúp người sau sinh nhanh phục hồi, giảm suy nhược, tăng tiết sữa và cải thiện tinh thần.
• Hỗ trợ sinh lực, sinh lý: Đông y coi nhau thai là “tử hà sa”, có tác dụng dưỡng huyết, ích tinh, bổ khí, được tin dùng trong chăm sóc sức khỏe nam giới và phụ nữ.

Với những lợi ích này, nhiều người xem nhau thai bò như một biện pháp tự nhiên để tăng cường sức khỏe, phục hồi nhanh và duy trì thể trạng tốt hơn.

Dù có lời đồn về lợi ích, việc tiêu thụ nhau thai bò tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe đáng lưu ý:

• Nguy cơ nhiễm khuẩn và virus: Nếu chế biến không đúng cách, nhau thai có thể mang vi khuẩn như liên cầu, viêm gan B và C, HIV… dẫn đến nhiễm trùng hoặc bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng .
• Chứa độc tố và kim loại nặng: Nhau thai có thể tích tụ kim loại nặng như asen, chì, cadmium, thủy ngân và chứa các chất thải từ quá trình trao đổi chất.
• Không đảm bảo loại bỏ mầm bệnh: Việc nấu chín, khô hoặc đóng nang không chắc chắn diệt hết virus như Zika, HIV, viêm gan, kể cả khi nhiệt độ cao cũng không tuyệt đối an toàn.
• Khả năng gây hậu quả nghiêm trọng: Đã có báo cáo về trẻ sơ sinh nhiễm khuẩn do mẹ dùng nhau thai đóng viên, dẫn tới các bệnh truyền nhiễm qua đường sữa mẹ.

Nhìn chung, các chuyên gia y tế khuyên người dùng nên thận trọng và ưu tiên các nguồn bổ sung dinh dưỡng đã được kiểm chứng, để tránh các rủi ro tiềm ẩn khi sử dụng nhau thai bò.

Các chuyên gia y tế trong và ngoài nước đều đưa ra những khuyến nghị thận trọng khi xem xét tiêu thụ nhau thai bò:

• Không có bằng chứng khoa học rõ rệt:
  • Các bác sĩ sản phụ khoa cho biết chưa có nghiên cứu đủ mạnh chứng minh việc ăn nhau thai giúp cải thiện sức khỏe sau sinh như tăng sữa hay giảm trầm cảm .
  • Hiệp hội y tế và Bộ Y tế Việt Nam không công nhận nhau thai như một thực phẩm chức năng được kiểm chứng.
• Rủi ro truyền nhiễm nghiêm trọng:
  • Các chuyên gia cảnh báo nguy cơ nhiễm vi khuẩn và virus như viêm gan B, HIV, liên cầu khuẩn do nguồn gốc không kiểm soát.
  • Cho dù được chế biến dưới dạng viên nang, quy trình vệ sinh không chắc chắn loại bỏ hết mầm bệnh.
• Ưu tiên biện pháp an toàn và thay thế:
  • Để bổ sung dinh dưỡng sau sinh hay tăng cường sức khỏe, bác sĩ khuyên nên lựa chọn thực phẩm được kiểm định chất lượng như sắt, protein chất lượng cao hay các sản phẩm chức năng đã được cấp phép.
  • Chỉ nên sử dụng viên nhau thai nếu sản xuất bởi đơn vị uy tín, thông qua kiểm định nghiêm ngặt và theo hướng dẫn y tế, không nên tự thu hoạch/tự chế biến tại nhà .

Tóm lại, chuyên gia y tế khuyến nghị nếu quan tâm đến nhau thai bò, bạn cần tìm hiểu kỹ nguồn gốc, chứng nhận an toàn và ưu tiên lựa chọn giải pháp đã được kiểm chứng để hạn chế rủi ro sức khỏe.

Mặc dù có nhiều niềm tin về lợi ích của nhau thai bò, nghiên cứu khoa học vẫn đang ở giai đoạn sơ bộ:

• Nghiên cứu trên động vật:
  • Chiết xuất nhau thai bò (cow placenta extract) cho thấy tiềm năng chống oxy hóa, làm chậm lão hóa da và bảo vệ gan trong thí nghiệm trên chuột/mô hình lab .
  • Một nghiên cứu năm 2024 cho thấy chiết xuất nhau thai bò giúp tăng cường chức năng miễn dịch và cải thiện hàng rào ruột trong chuột điều trị bằng hóa chất.
• Nghiên cứu trên người và tổng quan:
  • Thực nghiệm viên nang nhau thai người cho thấy không có sự khác biệt rõ rệt về tâm trạng, mệt mỏi hoặc tiết sữa so với giả dược.
  • Tổng quan từ các tổ chức y khoa như Mayo Clinic và SOGC khẳng định thiếu bằng chứng để khuyến nghị việc ăn nhau thai như biện pháp cải thiện sau sinh.
• Hàm lượng chất dinh dưỡng:
  • Viên nang nhau thai chứa chất sắt, nhưng chỉ cung cấp khoảng 25% nhu cầu đối với phụ nữ cho con bú .

Tóm lại, nghiên cứu hiện tại cho thấy nhau thai bò có tiềm năng dưỡng chất và sinh học trên mô động vật, tuy nhiên vẫn thiếu các thử nghiệm lâm sàng đủ mạnh trên người. Việc áp dụng thực tế nên được xem xét kỹ và tiếp tục theo dõi khi có thêm bằng chứng khoa học.