Ăn Ngó Sen Có Tốt Không – Khám Phá Lợi Ích & Cách Dùng Tốt Nhất

Ngó sen (còn gọi là liên ngẫu, tên khoa học Nodus Nelumbinis Rhizomatis) là phần thân rễ non của cây sen, thường nằm chùm cùng gốc dưới bùn, có hình trụ, đường kính khoảng 3 cm. Lớp vỏ ngoài dai màu nâu nhạt, bên trong mềm xốp, trắng sữa với các khoang rỗng hình nan hoa đặc trưng .

• Thời điểm thu hoạch: Ngó sen được thu vào mùa thu khi còn non, khi lá vừa nhú khỏi mặt nước – phần ngon nhất để ăn gỏi, nộm hoặc nấu canh.
• Phân biệt ngó sen non và củ sen: Về bản chất, cả hai đều là phần thân rễ cây sen, chỉ khác nhau về độ phát triển; ngó sen non nhỏ, mảnh, còn củ sen đã trưởng thành lớn hơn.

Ngó sen không chỉ là nguyên liệu quen thuộc trong nhiều món ăn Việt mà còn được xem là dược liệu quý theo Y học cổ truyền và y học hiện đại, nhờ nguồn vitamin, khoáng chất và hợp chất thiên nhiên thiết yếu.

Ngó sen là một nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng nhưng lại ít calo, phù hợp cho mọi lứa tuổi. Dưới đây là bảng thành phần trong 100 g ngó sen:

• Chất xơ dồi dào: Hỗ trợ tiêu hóa, nhuận tràng, giảm táo bón.
• Vitamin và khoáng chất: Vitamin C kích thích collagen, tăng đề kháng - các chất điện giải giúp duy trì cân bằng nước và điện tố cơ thể.
• Protein nhẹ và tinh bột vừa phải: Giúp cung cấp năng lượng lành mạnh và cảm giác no, hỗ trợ giảm cân.
• Khoáng vi lượng thiết yếu: Kali ổn định huyết áp, sắt - đồng giúp tạo máu; magie hỗ trợ hoạt động cơ bắp và thần kinh.

Với sự kết hợp giữa chất xơ, vitamin, khoáng chất và lượng calo thấp, ngó sen là lựa chọn dinh dưỡng thông minh, vừa giúp bồi bổ sức khỏe vừa dễ kết hợp trong nhiều món ăn hàng ngày.

• Hỗ trợ chức năng gan và giải độc: Ngó sen giúp thanh nhiệt, đào thải độc tố, bảo vệ gan khỏi các tổn thương như gan nhiễm mỡ và phì đại gan.
• Chống oxy hóa và làm đẹp da: Hàm lượng vitamin C và tanin trong ngó sen giúp tái tạo collagen, ngăn ngừa lão hóa, giúp da khỏe mạnh và mịn màng.
• Cải thiện hệ tiêu hóa: Chất xơ cao trong ngó sen hỗ trợ nhu động ruột, giảm táo bón và tăng cường hấp thu dưỡng chất.
• An thần, hỗ trợ giấc ngủ: Ăn hoặc uống nước luộc ngó sen trước khi ngủ giúp thư giãn thần kinh, cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Hỗ trợ giảm cân: Chất xơ cùng cảm giác no lâu giúp kiểm soát lượng thức ăn, hỗ trợ quá trình giảm cân và duy trì cân nặng ổn định.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Vitamin C và các khoáng chất thiết yếu giúp tăng cường khả năng phòng chống bệnh tật, nâng cao sức đề kháng.
• Ổn định huyết áp và bảo vệ tim mạch: Kali và vitamin K trong ngó sen giúp giãn mạch, cân bằng huyết áp và giảm nguy cơ tim mạch.
• Bổ máu và cầm máu: Chứa sắt, đồng và vitamin K, hỗ trợ tạo hồng cầu, tăng lưu thông máu và giúp cầm máu hiệu quả.
• Bảo vệ dạ dày: Polysaccharide và mucoprotein trong ngó sen giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày, giảm viêm loét và cải thiện chức năng tiêu hóa.

Với đa dạng tác dụng như vậy, ngó sen là một thực phẩm vừa ngon vừa bổ, xứng đáng trở thành lựa chọn thông minh trong chế độ ăn uống và chăm sóc sức khỏe hàng ngày.

Ngó sen có thể được chế biến theo nhiều cách để giữ trọn dưỡng chất và mang lại món ăn thanh mát, bổ dưỡng cho sức khỏe.

• Nước ép hoặc trà ngó sen: Kết hợp ngó sen với lê, củ năng, mạch môn hoặc mía, ép lấy nước uống lạnh hoặc ấm, hỗ trợ giải độc, thanh nhiệt, giảm khát và làm mát cơ thể.
• Ngó sen hầm nếp: Nhồi gạo nếp vào lỗ ngó sen, hầm với đường phèn hoặc mật ong, kỷ tử, táo đỏ, giúp bổ huyết, dưỡng tâm, tăng năng lượng và thúc đẩy tiêu hóa.
• Canh ngó sen nấu sườn hoặc vịt: Kết hợp ngó sen, sườn heo hoặc thịt vịt cùng các thảo dược như bách hợp, sa sâm, gừng,… hầm nhừ tạo món canh bổ dưỡng, kiện tỳ, dưỡng âm, thanh nhiệt, làm ẩm cơ thể.
• Các món gỏi ngó sen: Gỏi ngó sen với tôm, thịt gà, tai heo, hải sản kết hợp rau củ thái sợi, trộn chua ngọt giòn mát – hỗ trợ tiêu hóa, cung cấp chất xơ, protein nhẹ nhàng.
• Xào ngó sen: Ngó sen xào tỏi, xào thịt bò, thịt heo chua cay, nấm, cà rốt,… giữ độ giòn tự nhiên, thơm ngon, dễ tiêu hóa, giàu chất xơ và protein.
• Ngâm chua ngó sen: Thái và ngâm cùng giấm, đường, tỏi, ớt để tạo món chua giòn mát – món ăn kèm giúp cân bằng vị giác và kích thích tiêu hóa.

Mỗi phương pháp chế biến đều mang đến trải nghiệm khác biệt, giữ nguyên hương vị tươi ngon của ngó sen và tối ưu hóa lợi ích như tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ tiêu hóa, dưỡng âm và cân bằng dinh dưỡng.

Ngó sen – còn gọi là liên ngẫu – từ lâu đã được dùng trong Y học cổ truyền Việt Nam với nhiều công dụng quý:

• Cầm máu và bổ huyết: Ngó sen có vị ngọt, tính bình, đi vào kinh tâm, tỳ, vị, thường dùng điều trị chứng chảy máu (ho ra máu, tiểu tiện ra máu, băng huyết) và giúp bổ huyết, dưỡng tỳ.
• Thanh nhiệt, giải độc: Tính mát tự nhiên giúp thanh dễ, dưỡng âm, giải nhiệt, giảm khát, đặc biệt hữu ích trong ngày hanh khô hoặc khi cảm nóng.
• An thần, dưỡng tâm: Ngó sen chế biến thành trà hoặc canh thường được dùng để thư giãn thần kinh, cải thiện giấc ngủ và giảm căng thẳng.
• Hỗ trợ tiêu hóa và kiện tỳ: Sau khi nấu chín, ngó sen chuyển sang tính ấm, giúp kiện tỳ, khỏe vị, giảm đầy bụng, hỗ trợ tiêu hóa ở người tỳ vị hư nhược.

Nhờ tính đa dụng và an toàn, ngó sen vẫn luôn được tin dùng trong các bài thuốc cổ truyền – vừa là món ăn, vừa là vị thuốc bổ dưỡng, dễ dùng trong đời sống hàng ngày.

• Không ăn ngó sen sống: Ngó sen là loại rau thủy sinh, có thể chứa ấu trùng sán và vi khuẩn nếu không được sơ chế hoặc nấu chín kỹ .
• Hạn chế dùng thường xuyên: Ngó sen có tính hàn, nếu ăn quá nhiều hoặc liên tục có thể gây mệt mỏi, ảnh hưởng chức năng tiêu hóa, đặc biệt ở trẻ em hoặc người có tỳ vị yếu.
• Không phù hợp cho người tiểu đường: Do chứa tinh bột và có thể làm tăng insulin, người bệnh tiểu đường nên ăn ít và tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Người bị dạ dày, đại tràng kích thích nên thận trọng: Vì lượng chất xơ cao có thể gây đầy bụng, khó tiêu, có thể làm nặng hơn khi sử dụng không đúng cách.

Để yên tâm sử dụng, bạn nên chọn ngó sen tươi, rửa sạch, sơ chế cẩn thận (ngâm muối hoặc chần nước sôi), nấu chín kỹ và chỉ sử dụng 1–2 lần/tuần, kết hợp đa dạng thực phẩm để tối ưu hóa dinh dưỡng và bảo vệ sức khỏe.