Ăn Môn Bị Ngứa Cổ Họng: Nguyên Nhân & Cách Khắc Phục Hiệu Quả

Khi ăn các loại củ như khoai môn, khoai sọ hay dọc mùng, có thể xuất hiện cảm giác ngứa, rát ở miệng và cổ họng. Dưới đây là các nguyên nhân chính:

• Chất canxi oxalat (oxalat calci): Các tinh thể hình kim sắc nhọn trong nhựa củ chọc vào niêm mạc, gây kích ứng ngay khi tiếp xúc – cả trên da, trong miệng và cổ họng .
• Chất nhựa/saponin và lông mỏng trên vỏ củ: Nhôm vỏ củ như khoai môn chứa saponin và lông mỏng gây ngứa trực tiếp khi gọt hoặc ăn.
• Cơ địa dị ứng: Những người có cơ địa nhạy cảm dễ bị phản ứng dị ứng, biểu hiện ngứa họng, sưng môi, hoặc nặng hơn như phù nề hoặc sốc phản vệ.
• Không sơ chế kỹ: Nếu không gọt vỏ sạch, không bóp muối, không ngâm và rửa kỹ, các chất gây kích ứng còn tồn đọng sẽ làm tăng nguy cơ ngứa rát.

Nhờ hiểu rõ các nguyên nhân này, bạn có thể thực hiện sơ chế đúng cách để giảm tác dụng phụ và thưởng thức món ăn khoai một cách an toàn, thoải mái.

Sau khi ăn khoai môn, khoai sọ hay dọc mùng, nhiều người sẽ gặp các dấu hiệu khác nhau, từ nhẹ đến nặng:

• Cảm giác ngứa râm ran hoặc rát trong khoang miệng, lưỡi và cổ họng, thường xảy ra ngay sau vài phút đến nửa giờ.
• Sưng tấy niêm mạc: môi, lưỡi hoặc cổ họng có thể sưng nhẹ, gây khó chịu nhẹ khi nói hoặc nuốt.
• Ho khan và vướng ở cổ: ho nhẹ, cảm giác vướng víu khi nuốt là dấu hiệu cảnh báo cơ địa nhạy cảm.
• Nổi mẩn, phát ban ngoài da: trong một số trường hợp, ngứa họng kèm nổi mẩn đỏ hoặc mề đay nhẹ ở vùng mặt, cổ.
• Khó thở, thở nhanh hoặc tức ngực: nếu phản ứng dị ứng mạnh, có thể có hiện tượng co thắt đường hô hấp, cần xử trí khẩn cấp.
• Buồn nôn, nôn hoặc chóng mặt: trường hợp nặng hoặc phản ứng sốc có thể gây khó chịu toàn thân.

Nhìn chung, các triệu chứng thường nhẹ, thoáng qua và có thể giảm nhanh nếu được chăm sóc đúng cách như uống nước, súc miệng, hoặc dùng thuốc chống dị ứng nhẹ. Trường hợp có biểu hiện nặng, cần đến cơ sở y tế để được hỗ trợ kịp thời.

Để giảm cảm giác ngứa khi ăn hoặc sơ chế khoai môn, khoai sọ, dọc mùng, bạn nên thực hiện các bước chuẩn bị và xử lý sau:

1. Rửa sạch và loại bỏ đất cát: Rửa qua nước, để ráo rồi mới tiến hành gọt vỏ.
2. Đeo găng tay hoặc thoa dầu ăn/sữa tươi: Bảo vệ da tay khỏi nhựa và tinh thể oxalat gây ngứa.
3. Ngâm trong nước muối hoặc nước giấm loãng (10–20 phút): Giúp loại bỏ nhựa dư và tinh thể oxalat, giảm chất gây kích ứng.
4. Luộc sơ hoặc hơ qua lửa: Luộc sôi 2–10 phút tùy loại củ, sau đó làm lạnh, hoặc hơ khoai trên ngọn lửa nhỏ để phân hủy nhựa và dễ bóc vỏ.
5. Thực hiện dưới vòi nước chảy khi gọt/cắt: Rửa trôi nhựa ngay lập tức và giảm tiếp xúc trực tiếp.

Những cách trên giúp giảm hẳn cảm giác ngứa khi ăn và làm sạch thực phẩm, đồng thời bảo vệ da tay khi chế biến.

Nếu sau khi thưởng thức khoai môn, khoai sọ hay dọc mùng bạn cảm thấy ngứa cổ họng, hãy áp dụng những bước chăm sóc sau:

• Uống nhiều nước ấm: giúp rửa trôi các tinh thể oxalat và giảm cảm giác ngứa nhanh.
• Súc họng bằng nước muối loãng: pha khoảng ½ thìa muối trong 250 ml nước ấm, súc miệng và họng vài lần mỗi ngày.
• Dùng nước giấm táo hoặc chanh pha loãng: giúp trung hòa chất kích ứng, nên súc miệng nhiều lần, không uống trực tiếp.
• Dùng thuốc kháng histamin không kê đơn: như loratadin, chlorpheniramin nếu ngứa dai dẳng và cơ địa nhạy cảm.
• Thư giãn cá nhân: nghỉ ngơi, uống trà ấm hoặc dùng mật ong chanh gừng giúp làm dịu cổ họng.

Hầu hết trường hợp nhẹ sẽ cải thiện nhanh chóng trong 1–2 tiếng. Nếu có triệu chứng nặng như khó thở, sưng nề, hoặc tức ngực, nên đến cơ sở y tế ngay để được hỗ trợ kịp thời.

Để đảm bảo an toàn và tận dụng tối đa giá trị dinh dưỡng từ khoai môn, khoai sọ và dọc mùng, bạn nên lưu ý một số điểm quan trọng sau:

• Phân biệt rõ các loại thực phẩm:
  Khoai môn, khoai sọ và dọc mùng có hình dáng tương tự nhau nhưng có đặc điểm nhận biết riêng. Dọc mùng thường có cuống lá màu xanh nhạt và phủ một lớp phấn trắng bên ngoài, trong khi khoai môn và khoai sọ có củ mập mạp và vỏ nhẵn. Việc phân biệt đúng giúp tránh nhầm lẫn và đảm bảo an toàn khi sử dụng.
• Sơ chế kỹ trước khi sử dụng:
  Khi chế biến dọc mùng, nên bóp muối để loại bỏ nhựa và giảm cảm giác ngứa. Sau khi cắt, phơi bẹ môn ra sân cho héo mặt, sau đó dội qua nước cho sạch bùn đất. Việc này giúp khử ngứa và làm sạch bề mặt thực phẩm.
• Chế biến đúng cách:
  Đối với khoai môn và khoai sọ, nên luộc hoặc hấp chín kỹ trước khi ăn. Tránh ăn sống hoặc chế biến không chín kỹ, vì có thể gây khó tiêu hoặc ngộ độc nhẹ. Việc nấu chín giúp loại bỏ các chất có thể gây hại và làm mềm thực phẩm, dễ tiêu hóa hơn.
• Tránh kết hợp với một số thực phẩm:
  Không nên kết hợp khoai môn với rau cải như cải bắp, cải chíp, vì chúng có thể gây mất cân bằng dinh dưỡng khi tiêu thụ cùng nhau. Rau cải chứa nhiều chất xơ và vitamin K, nhưng lại làm giảm khả năng hấp thu calcium có trong khoai môn. Nếu ăn khoai môn cùng với rau cải, cơ thể có thể gặp khó khăn trong việc hấp thụ các chất dinh dưỡng quan trọng từ khoai môn, đặc biệt là khi kết hợp quá nhiều.
• Chú ý đến cơ địa cá nhân:
  Những người có cơ địa dị ứng hoặc mang gen đặc biệt nên tránh ăn rau dọc mùng. Loại thực phẩm này có thể dẫn đến sốc phản vệ, gây mẩn ngứa, tắc phế quản, ngạt thở, giãn mạch máu dẫn đến trụy tim mạch, và thậm chí tử vong. Nếu bạn chưa từng ăn loại thực phẩm này, hãy thử một lượng nhỏ trước để kiểm tra phản ứng của cơ thể.

Việc tuân thủ những lưu ý trên không chỉ giúp bạn chế biến khoai môn, khoai sọ và dọc mùng một cách an toàn mà còn tận dụng được tối đa giá trị dinh dưỡng từ những thực phẩm này. Chúc bạn và gia đình luôn khỏe mạnh và thưởng thức những món ăn ngon miệng!

Để phòng ngừa và chăm sóc cổ họng sau khi ăn khoai môn, khoai sọ hoặc dọc mùng, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

• Uống nước ấm ngay sau khi ăn: Giúp rửa trôi các chất gây ngứa và làm dịu cổ họng.
• Súc miệng bằng nước muối loãng: Pha một thìa muối với 250ml nước ấm, súc miệng và họng để giảm cảm giác ngứa.
• Tránh ăn dọc mùng sống: Luôn chế biến dọc mùng sau khi đã sơ chế kỹ để loại bỏ nhựa gây ngứa.
• Chế biến khoai môn và khoai sọ đúng cách: Luộc hoặc hấp chín kỹ trước khi ăn để giảm nguy cơ gây ngứa cổ họng.
• Hạn chế ăn khoai ngứa: Tránh ăn khoai ngứa, một loại cây mọc hoang có thể gây dị ứng và ngứa cổ họng.

Việc thực hiện các biện pháp trên sẽ giúp bạn phòng ngừa và chăm sóc cổ họng hiệu quả sau khi ăn các món chứa khoai môn, khoai sọ hoặc dọc mùng.