Ăn Lợn Bị Dịch Tả Châu Phi Có Sao Ko: Hướng Dẫn An Toàn Thực Phẩm Hiệu Quả

Dịch tả lợn châu Phi (African Swine Fever – ASF) là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, do virus ASFV thuộc họ Asfarviridae gây ra ở lợn nhà và lợn rừng.

• Virus ASFV: virus DNA sợi kép, vỏ bọc ngoài, bộ gen lớn (~170–193 kbp), chỉ lây nhiễm lợn, không gây bệnh ở người.
• Nguồn gốc và lịch sử: xuất hiện đầu tiên ở Kenya vào những năm 1920, lan ra châu Âu (1950s), châu Á, trong đó có Việt Nam (từ 2019) với tình hình bùng phát lớn.
• Tỷ lệ tử vong: cực cao, gần như 100% ở lợn nhiễm bệnh, gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành chăn nuôi.

Virus có khả năng tồn tại lâu trong môi trường và sản phẩm lợn (máu, thịt, chế phẩm), có thể sống ở nhiều điều kiện nhiệt độ, làm tăng nguy cơ lây lan.

Trong cộng đồng và các nghiên cứu chuyên môn tại Việt Nam khẳng định virus ASF chỉ gây bệnh trên lợn, không lây sang người.

• Không lây nhiễm đến người: Các tổ chức như OIE, FAO và chuyên gia Bộ Y tế nhấn mạnh ASFV không ảnh hưởng đến con người, kể cả khi tiếp xúc hoặc ăn thịt chưa nấu chín của lợn nhiễm bệnh.
• Bao gói, nấu chín diệt virus: Virus ASF bị tiêu diệt khi nấu chín (≥70 °C), do đó việc chế biến kỹ giúp đảm bảo an toàn thực phẩm.
• Nguy cơ gián tiếp từ vi khuẩn khác: Mặc dù ASFV không lây, thịt lợn nhiễm bệnh có thể chứa tác nhân khác như liên cầu, Salmonella,… gây bệnh nếu ăn sống hoặc không chế biến kỹ.

Kết luận tích cực: Bạn không cần lo lắng virus ASF lây cho người; chỉ cần chế biến đúng cách, vệ sinh kỹ là hoàn toàn an toàn.

Mặc dù virus ASF không lây sang người, việc tiêu thụ thịt lợn nhiễm dịch tả vẫn tồn tại một số nguy cơ nếu không xử lý đúng cách. Dưới đây là những điểm cần lưu ý:

• Virus ASF đã bị tiêu diệt khi nấu chín: Nhiệt độ ≥70 °C sẽ loại bỏ hoàn toàn virus gây dịch tả.
• Ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn khác: Thịt lợn nhiễm bệnh dễ mang thêm Salmonella, E. coli, liên cầu khuẩn heo… gây đau bụng, tiêu chảy, sốt nếu ăn tái sống hoặc chế biến không kỹ.
• Ăn tái, tiết canh đặc biệt nguy hiểm: Đây là cách chế biến có nhiều nguy cơ do không đủ nhiệt diệt khuẩn.

Kết luận: Khi tuân thủ nguyên tắc “ăn chín, uống sôi”, vệ sinh an toàn thực phẩm kỹ lưỡng, bạn có thể hoàn toàn yên tâm sử dụng thịt lợn, bao gồm cả khi lợn từng bị ASF.

Việc nhận biết thịt lợn nghi nhiễm dịch tả châu Phi giúp bạn an tâm hơn khi chế biến và sử dụng. Dưới đây là những dấu hiệu dễ quan sát để lựa chọn thịt an toàn:

• Màu sắc bất thường: Thịt có màu nâu, xám, đỏ thâm, xanh nhạt hoặc tai, bụng, chân có vết tím xanh, xuất huyết dưới da.
• Dịch máu, nhờn: Khi mổ thấy dịch lẫn máu trong khoang bụng, ngực; thịt tay chạm bị nhờn hoặc rỉ dịch.
• Nội tạng bất thường: Nội tạng xuất huyết, lá lách phình to, phổi căng, thận lấm tấm vết máu, niêm mạc dạ dày loét, ruột chứa máu.
• Độ đàn hồi kém: Thịt nhão, không săn chắc; phấn mỡ thay đổi màu, không trắng trong như thịt tươi bình thường.

Gợi ý tích cực: Hãy chọn thịt từ nguồn uy tín, quan sát kỹ các dấu hiệu, và chế biến chín kỹ để bảo đảm sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Để đảm bảo an toàn khi sử dụng thịt lợn – kể cả trong thời điểm có dịch ASF – bạn nên tuân thủ các bước sau để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình:

• Chọn nguồn thịt uy tín: Mua thịt từ cơ sở có chứng nhận kiểm dịch, thương lái đáng tin cậy.
• Quan sát kỹ trước khi mua: Tránh chọn thịt có màu lạ, nhớt hoặc mùi hôi.
• Rửa sạch bằng nước muối: Giúp loại bỏ vi khuẩn bám trên bề mặt thịt.

1. Chế biến chín kỹ: Đảm bảo nhiệt độ ≥ 70 °C, nấu kỹ ít nhất 10–15 phút, tránh ăn món tái hoặc tiết canh.
2. Vệ sinh dụng cụ và tay: Rửa thớt, dao, bát đĩa giữa chế biến sống và chín để tránh lây nhiễm chéo.
3. Bảo quản đúng cách: Ngăn đông hay để lạnh ngay sau khi mua, tránh để thịt ngoài nhiệt độ an toàn lâu.

Tính tích cực: Khi bạn áp dụng nghiêm túc các bước này, việc sử dụng thịt lợn hoàn toàn an toàn, kể cả khi dịch ASF đang diễn ra – chỉ cần “ăn chín, uống sôi” và giữ vệ sinh trong chế biến!

Đề cao vai trò phòng chống ASF trong cộng đồng giúp giảm thiệt hại chăn nuôi và bảo vệ sức khỏe chung. Các giải pháp sau đây tạo thành hệ thống chặt chẽ và hiệu quả:

• An toàn sinh học trang trại: Vệ sinh, sát trùng chuồng trại, phương tiện, công cụ, và bảo hộ cá nhân một cách thường xuyên.
• Giám sát và báo cáo sớm: Theo dõi đàn lợn, cách ly kịp thời khi nghi ngờ, thông báo cho cơ quan thú y và lấy mẫu xét nghiệm.
• Kiểm soát vận chuyển: Ngăn chặn buôn bán, vận chuyển lợn và sản phẩm không kiểm dịch; nghiêm cấm giết mổ “chui”.
• Tiêu hủy an toàn: Phân vùng dịch, xử lý và tiêu hủy lợn bệnh đúng quy định, khử trùng toàn bộ khu vực.
• Tiêm vaccine và hỗ trợ nông dân: Áp dụng vaccine ASF tại vùng có dịch, kết hợp hỗ trợ tài chính và hướng dẫn kỹ thuật.

Với sự chung tay của người dân, chính quyền và chuyên gia thú y, công tác phòng dịch sẽ ngày càng hiệu quả – giúp cộng đồng vượt qua dịch ASF một cách bền vững và tích cực.