Ăn Kẹo Bị Sưng Mồm: Nguyên Nhân, Cách Xử Lý và Khi Nào Cần Đi Khám

• Dị ứng thực phẩm: Kẹo đôi khi chứa sữa, trứng, đậu nành, hạt dẻ, phụ gia hoặc chất tạo màu có thể kích hoạt phản ứng dị ứng, gây sưng môi, lưỡi, nổi mẩn, khó thở hoặc mức nghiêm trọng hơn như sốc phản vệ.
• Phù mạch: Cơ thể phản ứng nhanh với chất kích ứng trong kẹo, dẫn đến phù dưới da tại môi, thường diễn tiến cấp tính và tự giới hạn sau vài ngày nếu điều trị đúng.
• Sốc phản vệ: Ở trường hợp dị ứng nặng, cơ thể phản ứng mạnh gây sưng môi, khó thở, tụt huyết áp, cần cấp cứu kịp thời.
• Dị ứng với chất phụ gia hoặc hương liệu: Một số thành phần trong kẹo như hương liệu tổng hợp, acid citric, chất bảo quản có thể gây viêm môi hoặc kích ứng da quanh miệng.
• Chấn thương cơ học nhẹ: Kẹo cứng hoặc giòn có thể làm trầy xước hoặc tổn thương nhẹ ở môi, dẫn đến sưng tấy tại chỗ, đặc biệt khi môi mẫn cảm.
• Nguyên nhân hiếm gặp (dị ứng mãn tính):
  • Viêm môi u hạt: dị ứng kéo dài gây viêm mãn tính.
  • Hội chứng Miescher–Melkersson–Rosenthal (MMR): sưng môi tái phát, kèm dấu hiệu đặc trưng như tê lưỡi, yếu mặt.

Vào sáng ngày 29/3 tại Phong Thổ, Lai Châu, một bé trai lớp 1 khoảng 6 tuổi đã ăn kẹo dẻo mua ở cổng trường và chỉ sau khoảng 3 phút bắt đầu xuất hiện cảm giác bỏng rát, môi sưng phồng rõ rệt, đi kèm buồn nôn và nôn nhiều lần.

• Bé được đưa đến Trung tâm Y tế huyện Phong Thổ để khám, sau đó tiếp tục chuyển lên Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lai Châu để theo dõi và điều trị tích cực.
• Gia đình cho biết bé ăn ba gói kẹo, trong đó có hai gói có nhãn tiếng Việt và một gói tiếng Trung Quốc, không rõ nguồn gốc và thành phần.
• Hiện tại, bé đã ổn định sức khỏe sau khi được chăm sóc, đang chờ kết quả xét nghiệm để xác định nguyên nhân sưng môi (nghi do dị ứng hoặc ngộ độc nhẹ).

Sự việc đã được phụ huynh chia sẻ trên mạng xã hội nhằm cảnh báo cộng đồng về việc quản lý đồ ăn vặt không rõ nguồn gốc, nhất là cổng trường học, để tránh các nguy cơ dị ứng hoặc phản ứng bất lợi ở trẻ em.

• Dị ứng môi trường: Các yếu tố như thời tiết hanh khô, khói bụi, phấn hoa hoặc tia UV có thể làm môi bị kích ứng, khô nứt và sưng nhẹ.
• Dị ứng mỹ phẩm hoặc son môi: Một số thành phần trong son dưỡng, son màu hoặc mỹ phẩm quanh miệng có thể gây viêm đỏ và sưng môi.
• Dị ứng thuốc hoặc hóa chất: Phản ứng với thuốc như kháng sinh, NSAID hoặc hóa chất trong kem đánh răng, kem chống nắng có thể gây sưng môi.
• Côn trùng cắn và chấn thương cơ học: Ong, muỗi đốt hoặc va đập làm trầy xước môi dẫn đến sưng tấy tại vị trí tiếp xúc.
• Viêm môi nhiễm trùng:
  • Do virus (như herpes simplex) gây mụn nước, rát môi.
  • Do vi khuẩn hoặc nấm (như Candida) dẫn đến viêm và sưng kéo dài.
• Phù mạch (angioedema): Phản ứng cấp dưới da gây sưng môi, mắt hoặc lưỡi, có thể do di truyền hoặc sau khi sử dụng thuốc/hóa chất kích ứng.
• Hiếm gặp – bệnh lý nền:
  • Viêm môi u hạt: Làm sưng môi mãn tính do viêm, bệnh Crohn, sarcoidosis.
  • Hội chứng Miescher–Melkersson–Rosenthal (MMR): Sưng môi tái phát, kèm nứt lưỡi và yếu cơ mặt.
  • Các bệnh hệ thống như Crohn, suy giáp, Hodgkin... cũng có thể biểu hiện qua sưng môi.
• Chấn thương và tổn thương nhiệt: Vết cắn môi, bỏng lạnh hoặc nhiệt độ cao có thể gây sưng tấy, đau và cần được chăm sóc đúng cách.

• Sưng phù môi: môi căng nề, đỏ, đôi khi nóng và đau nhẹ.
• Ngứa hoặc rát: cảm giác ngứa ran, bỏng rát ở môi và xung quanh, có thể xuất hiện mụn nước nhỏ.
• Khó mở miệng hoặc khó ăn, nói: khi sưng nặng, môi có thể cứng gây vướng khi sinh hoạt.
• Dấu hiệu toàn thân đi kèm:
  • Da: nổi mề đay, phát ban đỏ, ngứa trên khắp cơ thể.
  • Hô hấp: nghẹn họng, khó thở, thở khò khè trong trường hợp dị ứng nặng hoặc sốc phản vệ.
  • Tiêu hóa: buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau bụng.
  • Tuần hoàn: mạch yếu, choáng váng, huyết áp hạ và da xanh xao.
• Sưng lan rộng: phù mạch có thể làm sưng cả lưỡi, mắt, họng – dấu hiệu cần chú ý cấp cứu khẩn.
• Triệu chứng mãn tính hoặc tái phát: sưng kéo dài hoặc lặp lại nhiều lần, môi có thể dày lên, lưỡi nứt, hoặc cơ mặt yếu (ví dụ MMR).

• Chườm lạnh ngay lập tức: Dùng khăn mềm bọc đá viên, chườm lên vùng môi khoảng 10–15 phút mỗi lần, lặp lại sau 1–2 giờ để giảm sưng, giảm đau hiệu quả.
• Vệ sinh sạch sẽ: Rửa nhẹ nhàng vùng môi bằng nước muối sinh lý hoặc nước ấm nhẹ để sát trùng, tránh nhiễm trùng.
• Sử dụng thuốc kháng histamine: Với trường hợp dị ứng nhẹ, có thể dùng thuốc như loratadine, cetirizin để giảm sưng và ngứa.
• Thoa gel/nha đam hoặc mật ong: Các biện pháp thiên nhiên như gel lô hội hoặc mật ong giúp kháng viêm, làm dịu vùng da bị tổn thương.
• Tránh chà xát hoặc dùng thực phẩm kích ứng: Không chạm vào vùng sưng, tránh đồ ăn cay nóng, chanh, gia vị mạnh để không kích ứng thêm.
• Theo dõi trong 24–48 giờ: Nếu sau 1–2 ngày sưng không giảm hoặc có thêm triệu chứng như khó thở, sốt, môi sưng to hơn, cần đi khám chuyên khoa ngay.

• Sưng môi kéo dài trên 48 giờ: Nếu sau 2 ngày áp dụng các biện pháp xử lý tại nhà mà tình trạng không cải thiện hoặc có dấu hiệu nặng hơn.
• Khó thở, nghẹn họng hoặc sưng lan nhanh: Đây có thể là dấu hiệu sốc phản vệ – cần đi cấp cứu ngay lập tức.
• Môi xuất hiện mụn nước, lở loét hoặc chảy dịch: Có thể do nhiễm trùng virus, vi khuẩn hoặc nấm, cần dùng thuốc đặc trị theo chỉ định bác sĩ.
• Môi bị tái phát sưng nhiều lần: Trường hợp này có thể liên quan đến bệnh lý miễn dịch hoặc viêm mạn tính, nên khám chuyên khoa dị ứng hoặc da liễu.
• Có dấu hiệu toàn thân đi kèm: Như sốt, phát ban, tiêu chảy, chóng mặt – đây là dấu hiệu cơ thể đang phản ứng mạnh, không nên chủ quan.
• Trẻ em bị sưng môi không rõ nguyên nhân: Vì hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, mọi biểu hiện bất thường nên được đánh giá sớm bởi bác sĩ nhi khoa.