Ăn Củ Dong Có Tốt Không: 8 Lợi Ích Nổi Bật Cho Sức Khỏe & Cách Dùng Hiệu Quả

Củ dong (Maranta arundinacea), thường gọi là dong riềng, là phần rễ củ của cây dong được trồng rộng rãi tại Việt Nam. Loại củ này nổi bật với hàm lượng tinh bột, chất xơ, protein và các khoáng chất như kali, sắt, photpho và vitamin B9 (folate).

• Thành phần dinh dưỡng (trên 120 g củ tươi):
  • 78 calo – 16 g carbohydrate – 2 g chất xơ – 5 g protein
  • Vitamin B9 đạt 100 % giá trị khuyến nghị
  • Kali 11 %, sắt 15 %, photpho 17 %
• Dạng sử dụng chủ yếu: luộc ăn trực tiếp, chế biến thành bột, miến, bánh pudding, thạch, nước sốt.
• Ứng dụng đa dạng: ngoài ẩm thực, bột củ dong còn dùng làm dầu gội khô, bột khử mùi và phấn em bé nhờ khả năng hút dầu và giữ ẩm.

• Hỗ trợ giảm cân: Bột củ dong chứa khoảng 32 % tinh bột kháng, tạo lớp gel trong ruột giúp kéo dài cảm giác no, hạn chế ăn vặt và giảm hấp thu calo.
• Chống tiêu chảy, cải thiện tiêu hóa: Tinh bột củ dong giúp kết dính phân, ổn định đại tiện, đồng thời hỗ trợ lên men probiotic trong ruột giúp giảm tiêu chảy.
• Tăng cường miễn dịch: Chất kháng tinh bột đóng vai trò prebiotic nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột, từ đó kích thích sản xuất kháng thể như globulin G, A, M.
• Phù hợp chế độ ăn không gluten: Củ dong hoàn toàn không chứa gluten, là lựa chọn thay thế an toàn cho người dị ứng hoặc mắc bệnh celiac.
• Tốt cho trẻ em, phụ nữ mang thai và người tiểu đường: Nhiều bài viết cho biết củ dong bổ sung folate giúp ngừa dị tật ống thần kinh ở thai nhi; chỉ số đường huyết thấp, thích hợp cho người tiểu đường.
• Hỗ trợ sức khỏe tim mạch và cân bằng huyết áp: Kali, folate và magie trong củ dong giúp giãn mạch, giảm homocysteine và duy trì huyết áp ổn định.
• Cải thiện chức năng nhận thức và giấc ngủ: Sắt trong củ dong hỗ trợ sản xuất huyết sắc tố, thúc đẩy tuần hoàn não, tăng tập trung và giảm mất ngủ.
• Hỗ trợ điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu: Các đặc tính kháng viêm giúp giảm triệu chứng bàng quang và viêm đường tiết niệu nhẹ.

• Dạng tươi:
  • Luộc nguyên củ (khoảng 30 phút) giữ nguyên hương vị và chất dinh dưỡng, phù hợp dùng như món ăn nhẹ hoặc ăn kiêng .
  • Sơ chế, xay nhuyễn kết hợp làm súp mềm dễ ăn, tốt cho người bệnh hoặc trẻ em .
• Dạng bột:
  • Dùng để làm đặc cho bánh pudding, thạch, nước sốt và các món nướng – giúp tạo cấu trúc mềm mịn, không chứa gluten .
  • Thay thế bột mì trong công thức ăn kiêng hoặc không chứa gluten, kết hợp với baking soda hoặc dầu dừa làm bánh, quyện miến.
• Ứng dụng trong làm đẹp – gia dụng:
  • Dầu gội khô: rắc bột trực tiếp lên da đầu để hấp thụ dầu, làm sạch tóc mà không cần gội nước .
  • Khử mùi: trộn với dầu dừa và baking soda tạo thành bột khử mùi thiên nhiên, an toàn cho da .
  • Làm phấn em bé: bột hút ẩm, giữ da dịu mịn, thay thế bột talc truyền thống .
• Chế biến miến dong truyền thống:
  • Xay bột củ dong, rửa kỹ lọc tạp chất, ép và tạo sợi – quy trình giữ gần trọn vẹn tinh bột, đảm bảo chất lượng .
  • Miến dong giòn, dai, ít calo, có lợi cho giảm cân, kiểm soát đường huyết và tiêu hóa .

• Tuân thủ liều lượng: Mỗi ngày chỉ nên dùng khoảng 10–20 g củ tươi hoặc bột để tránh quá tải thức ăn, dễ gây đầy bụng hoặc rối loạn tiêu hóa.
• Không dùng liên tục kéo dài: Sau 2–3 tháng sử dụng nên ngừng vài tuần để cơ thể nghỉ, tránh tích tụ quá nhiều dinh dưỡng gây phản ứng phụ.
• Thận trọng nếu có bệnh lý:
  • Người bị huyết áp thấp cần cân nhắc vì củ dong có khả năng hạ áp mạnh.
  • Người suy gan, suy thận nên hạn chế sử dụng để tránh làm tăng gánh nặng cho cơ quan.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú: Chưa có nghiên cứu đầy đủ về độ an toàn, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
• Dị ứng cá nhân: Nếu xuất hiện ngứa, phát ban, tiêu chảy hoặc chóng mặt sau khi dùng, nên ngưng và theo dõi phản ứng cơ thể.
• Sử dụng đúng thời điểm: Nên dùng sau bữa chính để tránh ảnh hưởng đến dạ dày, đặc biệt khi dùng dạng bột dạng gel.