Suy Thận Độ 3 Nên Ăn Gì? Bí Kíp Ăn Uống Khoa Học Giúp Bảo Vệ Thận

Suy thận độ 3 (thận mạn giai đoạn trung bình) khi chức năng lọc của thận chỉ còn khoảng 30–59 ml/phút/1,73 m², đồng nghĩa thận chỉ hoạt động 30–59 % so với bình thường.

• Phân giai đoạn:
  1. Giai đoạn 3A: GFR ≥ 45 ml/phút (45–59)
  2. Giai đoạn 3B: GFR 30–44 ml/phút (suy giảm nặng hơn)
• Triệu chứng thường gặp: mệt mỏi, huyết áp cao, phù nhẹ, tiểu đêm, đôi khi nước tiểu có máu.
• Hậu quả: tích tụ ure, creatinin, kali, photpho; gây rối loạn điện giải, áp lực huyết áp tăng, loãng xương, ảnh hưởng tim mạch.
• Ý nghĩa: Đây là thời điểm quan trọng để can thiệp: chế độ ăn uống, kiểm soát huyết áp – đường huyết – cân nặng, và theo dõi chức năng thận định kỳ để ngăn ngừa tiến triển sang độ 4, 5.

Chế độ ăn uống đóng vai trò then chốt trong kiểm soát suy thận độ 3, giúp giảm gánh nặng lên thận và ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng.

• Giảm tải cho thận: Điều chỉnh lượng đạm vừa đủ (0,6–0,8 g/kg/ngày), ưu tiên đạm chất lượng cao giúp thận không phải làm việc quá mức .
• Kiểm soát điện giải: Giảm natri (<2000 mg/ngày), photpho (<800–1200 mg/ngày), và kali để tránh tích tụ gây phù, tăng huyết áp và rối loạn nhịp tim .
• Cân bằng năng lượng & lipid: Cung cấp đủ 35 kcal/kg/ngày từ carbohydrate làm năng lượng chính; chất béo chiếm 20–25 %, ưu tiên dầu thực vật lành mạnh .
• Duy trì cân nặng & sức khỏe: Chế độ ăn giúp giữ cân nặng hợp lý, giảm mệt mỏi, hỗ trợ kiểm soát huyết áp và đường huyết .
• Phòng ngừa biến chứng: Giúp làm chậm tiến triển sang độ 4–5, giảm nguy cơ lọc máu hoặc chạy thận bằng cách kiểm soát chặt chẽ qua thực đơn khoa học kết hợp lối sống lành mạnh .

Xây dựng thực đơn phù hợp giúp bảo vệ chức năng thận, cải thiện sức khỏe tổng thể và ngăn chặn tiến triển sang giai đoạn nặng hơn.

• Kiểm soát đạm: Giới hạn 0,6–0,8 g/kg cân nặng/ngày, ưu tiên đạm chất lượng cao như thịt trắng, cá, trứng, sữa ít béo và đạm thực vật; cân bằng giữa động vật và thực vật để tối ưu lọc thận .
• Giảm muối – natri: Duy trì dưới 2000 mg/ngày để kiểm soát huyết áp và giảm phù .
• Hạn chế kali ; photpho:
  • Kali: tránh chuối, khoai tây, rau lá xanh đậm nếu xét nghiệm cao .
  • Photpho: hạn chế trứng lòng đỏ, nội tạng, hạt, đậu, sản phẩm từ sữa nhiều photpho .
• Năng lượng ; chất béo lành mạnh: Cung cấp 30–35 kcal/kg/ngày, chất béo chiếm dưới 30 %, ưu tiên dầu thực vật, cá béo, hạt lành mạnh .
• Chia nhỏ nhiều bữa: Ăn 4–6 bữa/ngày giúp kiểm soát lượng đạm và năng lượng đều hơn .
• Uống đủ nước: Theo chỉ định bác sĩ, thường 1–1,5 l/ngày, cộng thêm nước mất qua đổ mồ hôi, để tránh quá tải hoặc thiếu nước .
• Đa dạng hoá thực phẩm: Kết hợp tinh bột ít đạm (khoai, miến, gạo), rau củ ít kali, trái cây ít kali để đảm bảo vitamin – khoáng chất – chất xơ, giúp duy trì cân nặng và sức đề kháng .

Chọn thực phẩm phù hợp giúp bảo vệ thận, cung cấp đủ năng lượng và dinh dưỡng thiết yếu mà không làm tăng gánh nặng lọc thận.

• Tinh bột ít đạm: ưu tiên gạo trắng, bún, miến, phở, khoai lang, khoai sọ – cung cấp năng lượng mà hạn chế đạm và photpho.
• Đạm chất lượng cao, nhưng điều độ: sử dụng thịt trắng (gà bỏ da), cá trắng, cá béo với lượng nhỏ; trứng chỉ dùng lòng trắng; ưu tiên đạm thực vật như đậu hũ, nấm.
• Rau củ ít kali: chọn bí xanh, bí đỏ, su su, bầu, mướp, rau cải trắng – giúp bổ sung vitamin và chất xơ mà không làm tăng kali máu.
• Trái cây ít kali: thanh long, lê, táo, dưa gang, việt quất – giữ cân bằng vitamin mà không lo tăng kali.
• Dầu thực vật lành mạnh: sử dụng dầu ô liu, dầu hạt, hạn chế chất béo bão hòa; cá béo cung cấp omega‑3 tốt cho tim mạch.
• Sữa và sản phẩm thay thế: chọn sữa ít đạm hoặc sữa chuyên biệt cho người suy thận, bổ sung canxi, vitamin D mà không làm thận quá tải.

Nhờ lựa chọn khéo léo trong từng nhóm thực phẩm, người suy thận độ 3 có thể đảm bảo đủ dinh dưỡng, kiểm soát đạm, muối, kali và photpho hiệu quả, đồng thời hỗ trợ chức năng thận và sức khỏe tổng thể.

Trong giai đoạn suy thận độ 3, việc hạn chế một số thực phẩm nhất định rất quan trọng để giảm gánh nặng lọc thận, ngăn tích tụ điện giải và duy trì sức khỏe tim mạch.

• Thực phẩm giàu muối (natri): tránh các món mặn như thực phẩm đóng hộp, mì ăn liền, cá khô, xúc xích, nước chấm nhiều muối để kiểm soát huyết áp và giảm phù.
• Thực phẩm chứa kali cao: hạn chế chuối, khoai tây, khoai lang, rau lá xanh đậm, bơ, nho khô, dừa để tránh rối loạn điện giải, đặc biệt khi kali máu cao.
• Thực phẩm giàu photpho: tránh phô mai, nội tạng, hạt, đậu nành, sữa đặc, nấm đông cô vì dễ gây loãng xương và ảnh hưởng mạch máu.
• Đạm động vật nhiều chất béo bão hòa: hạn chế thịt đỏ, lòng đỏ trứng, mỡ, bơ, gan để giảm tải cho thận và hỗ trợ tim mạch.
• Đồ ngọt, đường tinh luyện và tinh bột cao: bánh kẹo, nước ngọt, bánh mì trắng, khoai tây chiên nên hạn chế để kiểm soát đường huyết và cân nặng.
• Đồ chiên rán nhiều dầu mỡ: giảm thức ăn nhanh, chiên xào nhiều dầu, thức ăn nhiều cholesterol để bảo vệ mạch và giảm stress cho gan – thận.

Việc loại bỏ hoặc giảm tối đa các nhóm thực phẩm trên không chỉ bảo vệ thận mà còn nâng cao chất lượng sống, giúp người bệnh duy trì năng lực sinh hoạt một cách tích cực và khỏe mạnh hơn.

Dưới đây là thực đơn mẫu cân bằng, giàu dưỡng chất nhưng hạn chế đạm, muối, kali và photpho – giúp bảo vệ thận và duy trì năng lượng trong cả tuần.

Thực đơn này cung cấp 1 600–1 900 kcal/ngày, đạm ~50–80 g, đảm bảo cân bằng năng lượng, kiểm soát đạm, muối, kali, photpho. Bạn có thể điều chỉnh phù hợp cân nặng, xét nghiệm và chỉ định từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.

Việc xây dựng và duy trì chế độ ăn cho người suy thận độ 3 cần gắn liền với theo dõi sức khỏe để đảm bảo hiệu quả và điều chỉnh kịp thời.

• Theo dõi chức năng thận định kỳ: thực hiện xét nghiệm GFR, ure, creatinin, điện giải (kali, natri, photpho) theo hướng dẫn của bác sĩ để biết chính xác hiệu quả của chế độ ăn và điều chỉnh phù hợp .
• Điều chỉnh dinh dưỡng cá nhân hóa: chế độ mẫu chỉ mang tính tham khảo; cần dựa vào cân nặng, xét nghiệm và tình trạng sức khỏe để căn chỉnh lượng đạm (0,4–0,8 g/kg tùy giai đoạn), natri <2 000 mg/ngày, photpho <800–1 200 mg/ngày, kali khi cần .
• Chia nhỏ bữa ăn: duy trì 4–6 bữa/ngày giúp kiểm soát lượng đạm và năng lượng ổn định, hỗ trợ tiêu hóa tốt và tránh quá tải cho thận .
• Uống đủ nước đúng nhu cầu: theo chỉ định bác sĩ (thường 1–1,5 l/ngày), điều chỉnh khi có phù hoặc rối loạn huyết áp để tránh dư hoặc thiếu nước .
• Lựa chọn phương pháp chế biến lành mạnh: ưu tiên luộc, hấp, nấu canh; hạn chế chiên xào và gia vị nêm sẵn, giảm muối để bảo vệ thận và huyết áp ổn định .
• Kết hợp lối sống lành mạnh: kiểm soát huyết áp, đường huyết, giữ cân nặng hợp lý, tập thể dục nhẹ nhàng và theo dõi phù, tiểu tiện để phát hiện bất thường sớm .
• Tư vấn chuyên gia khi cần: nếu xuất hiện triệu chứng bất thường hoặc xét nghiệm bất lợi, cần liên hệ chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ để điều chỉnh kịp thời; tránh tự ý thay đổi thực đơn .

Nhờ theo dõi khoa học và linh hoạt, cùng lối sống lành mạnh, người suy thận độ 3 có thể duy trì chức năng thận tốt hơn, nâng cao chất lượng cuộc sống và hạn chế nguy cơ tiến triển bệnh.

Dù chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát suy thận độ 3, nhưng khi xuất hiện dấu hiệu tiến triển hoặc biến chứng, việc điều chỉnh hoặc can thiệp thêm là cần thiết để bảo vệ chức năng thận.

• GFR giảm nhanh hoặc đạt mức thấp: khi eGFR tiến gần 30 ml/phút (giai đoạn 3B), chức năng lọc suy giảm nhanh cần xem xét giảm đạm sâu hơn hoặc can thiệp y tế .
• Tích tụ chất điện giải nghiêm trọng: như kali cao, photpho tăng hoặc natri khó kiểm soát dù ăn kiêng, cần điều chỉnh chế độ ăn cá nhân hóa và dùng thuốc hỗ trợ.
• Triệu chứng nặng hơn: xuất hiện phù, buồn nôn, mệt mỏi trầm trọng, rối loạn nhịp, sụt cân không rõ nguyên nhân – dấu hiệu thận chịu gánh nặng cần tái đánh giá chế độ dinh dưỡng .
• Biến chứng tim mạch, xương khớp: tăng huyết áp khó kiểm soát, thiếu máu, loãng xương… khi ăn uống và thuốc không cải thiện, cần phối hợp chuyên sâu và điều chỉnh chế độ.
• Chuẩn bị cho lọc máu/chạy thận: khi chức năng thận suy đến giai đoạn 4–5 (eGFR ≤15–20), hoặc có dấu hiệu ure huyết cao, tích tụ dịch nặng, bác sĩ sẽ chỉ định lọc máu hoặc chạy thận – chế độ ăn lúc này cần được tối ưu hóa trước và trong quá trình điều trị .
• Tư vấn định kỳ chuyên gia: xét nghiệm không cải thiện, chế độ ăn mẫu không còn phù hợp, hoặc bệnh nhân mong muốn cá nhân hóa – cần gặp bác sĩ chuyên khoa/đầu tư dinh dưỡng chuyên sâu.

Việc nhận biết sớm dấu hiệu cần thay đổi chế độ ăn hoặc can thiệp chuyên sâu giúp bệnh nhân suy thận độ 3 duy trì khả năng lọc thận, giảm biến chứng và kéo dài chất lượng sống tích cực.

Chế độ dinh dưỡng khoa học là chìa khóa giúp người suy thận độ 3 bảo tồn và duy trì chức năng thận tốt nhất có thể, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống.

• Kiểm soát hợp lý đạm, natri, kali và photpho: giúp giảm gánh nặng lọc thận và hạn chế biến chứng như tăng huyết áp, phù, rối loạn điện giải.
• Cung cấp đủ năng lượng và chất béo lành mạnh: đảm bảo 30–35 kcal/kg/ngày và chất béo không bão hòa hỗ trợ tim mạch và sức đề kháng.
• Đa dạng thực phẩm, chia bữa hợp lý: giúp cung cấp vitamin, khoáng chất, chất xơ, chống suy dinh dưỡng và hỗ trợ tiêu hóa.
• Theo dõi thường xuyên và cá nhân hóa chế độ ăn: điều chỉnh dựa trên kết quả xét nghiệm (GFR, kali, photpho…) và chỉ định chuyên môn để giữ ổn định chức năng thận.
• Thái độ tích cực và lối sống lành mạnh: kết hợp tập luyện nhẹ nhàng, kiểm soát huyết áp – đường huyết – cân nặng, giấc ngủ đủ và giảm stress giúp kéo dài thời gian thận hoạt động.

Kết hợp chế độ ăn tối ưu với theo dõi y tế định kỳ và điều chỉnh cá nhân hóa không chỉ giúp làm chậm tiến triển suy thận, mà còn giúp bạn sống năng động, khỏe mạnh và tràn đầy hy vọng mỗi ngày.