Người Sau Mổ Nên Ăn Gì: Bí Quyết Phục Hồi Nhanh Nhất!

Theo nguyên tắc "ăn từ nhẹ đến đặc, từ ít đến nhiều", người sau mổ được chia làm 3 giai đoạn chính:

1. Giai đoạn đầu (1–2 ngày):
   • Bù đủ nước và điện giải (nước lọc, nước đường, nước rau/hoa quả ép nhẹ).
   • Ưu tiên dinh dưỡng qua truyền tĩnh mạch nếu ruột chưa hoạt động.
   • Chỉ ăn uống qua đường miệng khi cơ thể cho phép (50 ml/lần, nhiều lần/ngày).
2. Giai đoạn giữa (ngày 3–5):
   • Chuyển dần sang ăn uống qua đường tiêu hóa: cháo lỏng, súp, sữa pha cháo, nước thịt ép.
   • Khởi đầu khoảng 500 kcal + 30 g protein; tăng dần mỗi 1–2 ngày thêm 250–500 kcal đến ~2 000 kcal/ngày.
   • Chia 4–6 bữa nhỏ mỗi ngày; ưu tiên thực phẩm mềm dễ tiêu, giàu vitamin B, C (nước cam, rau củ xay nhuyễn).
3. Giai đoạn phục hồi (sau ngày 6):
   • Vết mổ đã lành, ăn đa dạng: thịt, cá, trứng, đậu, sữa, hoa quả, rau củ.
   • Cung cấp 2 500–3 000 kcal và 120–150 g protein mỗi ngày.
   • Chia thành 5–6 bữa, kết hợp đủ chất đạm, chất béo lành mạnh, vitamin và chất xơ hỗ trợ tiêu hóa.

Luôn theo dõi tiến triển tiêu hoá và tư vấn bác sĩ chuyên khoa để điều chỉnh khẩu phần hợp lý, giúp cơ thể nhanh hồi phục và hạn chế biến chứng.

Sau phẫu thuật, cơ thể cần nhiều năng lượng và protein để hồi phục mạnh mẽ. Dưới đây là mức khuyến nghị chung theo từng giai đoạn:

Những con số này chỉ mang tính tham khảo chung. Hãy theo dõi tiêu hóa, nước tiểu, thể trạng và tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để điều chỉnh phù hợp với cân nặng, loại phẫu thuật và tình trạng sức khỏe thực tế.

Để hỗ trợ phục hồi sau mổ, người bệnh nên bổ sung các nhóm thực phẩm giàu dinh dưỡng, dễ tiêu và giàu ích cho sức khỏe:

• Protein nạc: thịt gà bỏ da, cá, trứng, sữa tách kem, đậu phụ, các loại đậu – giúp tái tạo mô và tăng sức đề kháng.
• Ngũ cốc nguyên hạt & chất xơ: yến mạch, gạo lứt, bánh mì nguyên cám, rau xanh, trái cây – ngăn ngừa táo bón và hỗ trợ tiêu hóa.
• Chất béo lành mạnh: dầu ô liu, dầu hạt lanh, quả bơ, các loại hạt (óc chó, hạnh nhân) – tăng cường hệ miễn dịch và hấp thu vitamin.
• Vitamin và khoáng chất: rau củ màu cam, đỏ như cà rốt, ớt chuông, khoai lang; trái cây có múi, kiwi, việt quất – cung cấp vitamin A, C giúp lành vết thương.
• Thực phẩm chống oxy hóa & giảm viêm: gừng, mật ong, nấm – hỗ trợ tiêu hóa, giảm viêm và thúc đẩy hồi phục.
• Probiotic: sữa chua và thực phẩm lên men – tái tạo hệ vi sinh đường ruột sau khi dùng kháng sinh.

Chia nhỏ bữa ăn (4–6 bữa/ngày), ưu tiên chế biến mềm, nấu kỹ, hạn chế gia vị mạnh để bảo vệ hệ tiêu hóa và thúc đẩy quá trình phục hồi lành mạnh.

Dưới đây là gợi ý các món ăn mẫu mềm, dễ tiêu và giàu dinh dưỡng, phù hợp cho từng giai đoạn phục hồi sau mổ:

Hãy nhớ chia nhỏ bữa (4–6 lần/ngày), nấu mềm nhừ, hạn chế gia vị đậm để bảo vệ tiêu hóa. Điều chỉnh linh hoạt theo khả năng ăn uống và tư vấn bác sĩ giúp quá trình hồi phục hiệu quả và an toàn.

Trong quá trình hồi phục sau phẫu thuật, người bệnh nên hạn chế hoặc tránh hoàn toàn một số nhóm thực phẩm dưới đây để hỗ trợ lành vết mổ, giảm viêm và bảo vệ hệ tiêu hóa:

• Thực phẩm cứng, khó tiêu: như xương, da, thức ăn khô ráp – dễ gây kích ứng tiêu hóa, ảnh hưởng đến quá trình phục hồi.
• Hải sản và đồ nếp: có nguy cơ dị ứng, làm sưng viêm vết thương và tiềm ẩn gây mưng mủ.
• Rau muống, thịt gà, thịt bò, trứng: theo kinh nghiệm dân gian, có thể tăng nguy cơ sẹo lồi, thâm không đều nếu dùng trong giai đoạn đầu.
• Thực phẩm gây táo bón: bao gồm thịt đỏ, phô mai, sữa nguyên kem, thực phẩm đóng hộp ít chất xơ – nên hạn chế để tránh áp lực lên vết mổ.
• Đồ ăn cay nóng, nhiều gia vị, đồ lên men, có gas: như ớt, tiêu, dưa muối, đồ uống có ga/cồn – có thể gây kích ứng tiêu hóa, viêm, chướng bụng.
• Đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn: chứa nhiều chất béo bão hòa, gây viêm, khó tiêu, kéo dài thời gian lành vết thương.
• Thực phẩm sống hoặc tái: như rau sống, gỏi, sushi – dễ gây nhiễm khuẩn, không an toàn khi sức đề kháng suy giảm.

Việc loại bỏ các thực phẩm trên khỏi khẩu phần giúp giảm nguy cơ sẹo xấu, viêm nhiễm, táo bón và hỗ trợ vết mổ mau lành, đồng thời bảo vệ hệ tiêu hóa đang nhạy cảm.

Để dinh dưỡng phát huy tối ưu hỗ trợ hồi phục, người sau mổ cần chú ý các điều sau:

• Chuyển sớm sang ăn qua đường tiêu hóa: càng sớm có thể bỏ đường truyền tĩnh mạch, dùng cháo hoặc sữa nhẹ, giúp kích thích nhu động ruột ổn định.
• Ăn nhiều bữa nhỏ: chia 4–6 (–7) bữa/ngày, mỗi bữa lượng nhỏ để dễ tiêu, tăng hấp thu và giảm áp lực lên hệ tiêu hóa.
• Uống đủ nước & điện giải: khoảng 1,5–2 lít/ngày (nước lọc, nước rau, nước ép loãng), tránh mất nước – đặc biệt sau dùng thuốc mê và giảm đau.
• Giảm muối – chất béo bão hòa: hạn chế đồ chiên, mặn, thực phẩm chế biến sẵn để tránh phù nề, khó tiêu.
• Tôn trọng cơ địa và loại phẫu thuật: điều chỉnh theo tình trạng sức khỏe, theo hướng dẫn bác sĩ – ví dụ mổ tiêu hóa cần chờ đánh hơi và phân mới ăn uống dần.
• Theo dõi phản ứng cơ thể: chú ý tiêu hóa, nước tiểu, vết mổ; nếu đau, buồn nôn, đầy hơi hoặc táo bón – cần điều chỉnh thực đơn phù hợp và tư vấn chuyên gia.
• Vệ sinh an toàn thực phẩm: ăn chín uống sôi, tránh sống tái (rau sống, gỏi, sashimi…), để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn, đặc biệt khi sức đề kháng yếu.

Những lưu ý này giúp người bệnh ăn uống hợp lý, an toàn, thúc đẩy hồi phục nhanh, giảm biến chứng và tối ưu hóa hiệu quả sau mổ.