Chủ đề người mắc covid nên ăn gì: Người mắc Covid nên ăn gì là câu hỏi được nhiều người quan tâm. Bài viết này tổng hợp những nhóm dinh dưỡng thiết yếu như đạm, vitamin, khoáng chất và chất xơ cùng các món ăn bổ trợ như súp gà, rau củ, trái cây giàu vitamin C và men vi sinh giúp nâng cao hệ miễn dịch và rút ngắn thời gian hồi phục—cùng thực đơn mẫu dễ áp dụng tại nhà.
Mục lục
- 1. Chế độ dinh dưỡng đa dạng và cân bằng
- 2. Nhóm thực phẩm thiết yếu tăng cường phục hồi
- 3. Rau củ – Trái cây: “Siêu thực phẩm” hỗ trợ miễn dịch
- 4. Vi chất mục tiêu giúp tăng đề kháng
- 5. Men vi sinh & thực phẩm lên men
- 6. Thực phẩm hỗ trợ giảm triệu chứng
- 7. Thực phẩm nên hạn chế hoặc kiêng
- 8. Nguyên tắc ăn uống – sinh hoạt hỗ trợ hồi phục
- 9. Các lưu ý chuyên sâu theo tình trạng
- 10. Hành vi dinh dưỡng dài hạn
1. Chế độ dinh dưỡng đa dạng và cân bằng
Một chế độ dinh dưỡng đa dạng và cân bằng rất quan trọng giúp người mắc Covid phục hồi nhanh và duy trì năng lượng. Điều này bao gồm:
- Ngũ cốc nguyên hạt và tinh bột lành mạnh: gạo lứt, khoai, yến mạch cung cấp năng lượng ổn định và chất xơ hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.
- Đạm chất lượng cao: vừa kết hợp thịt nạc, cá, gia cầm vừa bổ sung từ thực vật như đậu, đỗ, giúp giảm mất cơ và củng cố hệ miễn dịch.
- Chất béo tốt: ưu tiên dầu thực vật, cá béo hoặc các loại hạt – cung cấp axit béo omega‑3, giúp giảm viêm và nâng cao đề kháng.
- Rau xanh và trái cây nhiều màu: cung cấp vitamin A, C, E, khoáng chất và chất chống oxy hóa, rất cần cho phục hồi sau Covid.
Hãy thay đổi ít nhất 15–20 loại thực phẩm khác nhau trong khẩu phần, đảm bảo đủ 3 nhóm chất chính: đạm (13–20% năng lượng), béo (20–25%), bột đường (55–65%). Kết hợp uống đủ nước, kết hợp men vi sinh tự nhiên như sữa chua để hỗ trợ tiêu hóa và nâng cao hệ miễn dịch một cách toàn diện.
2. Nhóm thực phẩm thiết yếu tăng cường phục hồi
Để hỗ trợ người mắc Covid hồi phục nhanh chóng, nên tập trung bổ sung các nhóm thực phẩm giàu dưỡng chất sau:
- Thực phẩm giàu đạm (protein): cá, gia cầm, trứng, sữa, các loại đậu – giúp xây dựng cơ bắp, tái tạo tế bào và tăng cường hệ miễn dịch.
- Thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất: rau củ sẫm màu, trái cây họ cam quýt, bông cải xanh, ớt chuông, đu đủ – cung cấp vitamin C, A, E và chất chống oxy hóa giúp giảm viêm, nâng cao đề kháng.
- Chất béo lành mạnh: dầu ô liu, các loại hạt, cá béo – cung cấp omega-3 giúp giảm viêm, hỗ trợ chức năng miễn dịch.
- Thực phẩm giàu kẽm và selenium: hải sản, thịt nạc, hạt Brazil – đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của tế bào miễn dịch và khả năng phục hồi tổn thương.
- Men vi sinh (probiotics): sữa chua, kefir, dưa muối – tốt cho hệ tiêu hóa, giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất hiệu quả và hỗ trợ hệ miễn dịch từ đường ruột.
- Chất lỏng bù nước và chất điện giải: nước lọc, nước dừa, súp, nước ép rau quả – giúp duy trì cân bằng điện giải, hỗ trợ tiêu hóa và giảm triệu chứng mất nước.
Kết hợp đa dạng các nhóm thực phẩm trên, chia nhỏ bữa, ăn đủ 5‑6 phần rau củ-trái cây và uống đủ nước sẽ tạo điều kiện lý tưởng để cơ thể phục hồi, giảm mệt mỏi và củng cố hệ miễn dịch một cách toàn diện.
3. Rau củ – Trái cây: “Siêu thực phẩm” hỗ trợ miễn dịch
Rau củ và trái cây là nguồn “siêu thực phẩm” giúp người mắc Covid tăng cường miễn dịch, giảm viêm và hỗ trợ phục hồi nhanh.
- Vitamin C phong phú: cam, bưởi, ớt chuông, dâu tây – kích thích sản sinh kháng thể, tăng đề kháng.
- Beta‑carotene và vitamin A: cà rốt, khoai lang, bí đỏ – hỗ trợ tái tạo niêm mạc, cải thiện sức khỏe hô hấp.
- Chất chống oxy hóa mạnh: bông cải xanh, cải xoăn, nấm – giảm phản ứng viêm, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.
- Enzyme hỗ trợ tiêu hóa và kháng viêm: đu đủ, kiwi – giúp đường ruột khỏe mạnh, tăng hấp thu chất dinh dưỡng.
- Rau xanh giàu chất xơ: rau cải, rau diếp, dưa leo – duy trì cân bằng vi sinh đường ruột, giảm táo bón hay rối loạn tiêu hóa.
Khuyến nghị ăn tối thiểu 400–600 g rau củ, trái cây mỗi ngày, đa dạng sắc màu để đảm bảo cung cấp đủ vitamin, khoáng chất và chất xơ. Có thể chế biến sinh tố, súp rau, salad để dễ ăn và tăng cảm giác ngon miệng, hỗ trợ phục hồi toàn diện.
4. Vi chất mục tiêu giúp tăng đề kháng
Các vi chất sau rất quan trọng trong quá trình hồi phục và nâng cao hệ miễn dịch cho người mắc Covid:
- Vitamin D: hỗ trợ hoạt hóa tế bào T và đại thực bào, giảm viêm, bảo vệ mô phổi. Thực phẩm giàu: cá béo, dầu gan cá, trứng, nấm, sữa có bổ sung vitamin D.
- Vitamin A: giúp duy trì niêm mạc hô hấp, tăng khả năng miễn dịch đường thở. Có nhiều trong gan, cà rốt, khoai lang, rau lá xanh đậm.
- Vitamin C: đóng vai trò chống oxy hóa, kích thích sản xuất kháng thể, giảm viêm mạnh. Nguồn tốt: cam, kiwi, ớt chuông, đu đủ, bông cải xanh.
- Kẽm: cần thiết cho sự phát triển và hoạt động của tế bào miễn dịch. Nên ăn hàu, thịt nạc, hạt bí, hạt lanh, đậu.
- Selenium: chống oxy hóa, bảo vệ tế bào, tăng cường phục hồi. Có trong hải sản, thịt, hạt Brazil, trứng.
- Axit béo omega‑3: giảm phản ứng viêm, hỗ trợ miễn dịch. Nguồn: cá hồi, cá thu, hạt chia, óc chó, hạt lanh.
Kết hợp các vi chất này trong khẩu phần hàng ngày, bằng thực phẩm tự nhiên hoặc chế phẩm bổ sung theo hướng dẫn chuyên gia, sẽ tạo nền tảng vững chắc cho hệ miễn dịch, giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng và toàn diện.
5. Men vi sinh & thực phẩm lên men
Men vi sinh và thực phẩm lên men là “trợ thủ” đắc lực giúp người mắc Covid cân bằng hệ vi sinh, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch từ bên trong.
- Sữa chua (Greek hoặc thường): chứa lợi khuẩn lactic, giúp phục hồi hệ vi sinh đường ruột, giảm viêm và cải thiện hấp thu dưỡng chất.
- Kefir và kombucha: đồ uống lên men tự nhiên giàu probiotic, hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường sức đề kháng và mang lại cảm giác dễ chịu.
- Đồ chua và rau muối lên men (dưa cải, kimchi): giàu enzym tiêu hóa và men vi sinh, giúp đường ruột khỏe mạnh và thúc đẩy miễn dịch.
- Tempeh, miso, natto: sản phẩm lên men từ đậu nành/thực vật, cung cấp probiotic cùng protein thực vật, hỗ trợ phục hồi cơ thể sau Covid.
Hãy dùng mỗi ngày tối thiểu 1‑2 phần men vi sinh hoặc thực phẩm lên men trong khẩu phần (20–50 g/đồ uống), kết hợp cùng chế độ ăn đa dạng giúp hệ tiêu hóa – miễn dịch phục hồi nhanh, tăng sức đề kháng – đặc biệt hữu ích trong quá trình hậu Covid.
6. Thực phẩm hỗ trợ giảm triệu chứng
Trong giai đoạn mắc Covid, một số triệu chứng như ho, đau họng, mất vị giác, mệt mỏi có thể được cải thiện đáng kể nhờ các loại thực phẩm dễ tiêu và giàu dinh dưỡng:
- Súp gà ấm áp: giàu protein, vitamin và khoáng chất, dễ tiêu hóa, giúp loãng đờm, giảm viêm đường hô hấp hiệu quả.
- Khoai tây và ngũ cốc nguyên hạt: cung cấp năng lượng bền vững và kali để hỗ trợ cân bằng điện giải, giảm mệt mỏi.
- Trái cây đông lạnh hoặc kem không đường từ nước ép trái cây: bổ sung vitamin, chất lỏng và mang lại cảm giác mát dễ chịu khi đau họng.
- Nước dừa: giàu điện giải tự nhiên như kali, natri giúp bù nước và hỗ trợ tiêu hóa khi cơ thể mất nước.
- Sữa chua Hy Lạp: chứa cả men vi sinh và đạm, cải thiện tiêu hóa, tăng cường hấp thu dưỡng chất và giảm viêm.
- Trà ấm với mật ong: giúp làm dịu cổ họng, giảm ho và mang lại cảm giác dễ chịu, hỗ trợ giấc ngủ.
Thực đơn nhẹ mềm, chia nhỏ bữa và uống đủ nước giúp giảm thiểu triệu chứng khó chịu, nâng cao khả năng phục hồi của cơ thể một cách hiệu quả và thoải mái hơn trong quá trình mắc Covid.
7. Thực phẩm nên hạn chế hoặc kiêng
Trong quá trình mắc Covid, người bệnh nên tránh những thực phẩm sau để giúp cơ thể hồi phục nhanh và giảm triệu chứng tiêu cực:
- Đồ chiên, rán, nhiều dầu mỡ: khó tiêu, dễ gây mệt mỏi và ảnh hưởng đến hấp thu dưỡng chất.
- Nội tạng động vật & mỡ động vật: chứa nhiều cholesterol, có thể làm tăng viêm và ảnh hưởng tim mạch.
- Thực phẩm chế biến sẵn, đóng hộp, nhiều muối: như xúc xích, giò, đồ hộp, dưa muối – dễ gây giữ nước và tăng áp lực lên hệ tiêu hóa.
- Thức uống có gas, nước ngọt, rượu bia, cà phê & chất kích thích: có thể gây mất nước, kích thích thần kinh, ảnh hưởng giấc ngủ và làm nặng triệu chứng.
- Đồ ăn cay nóng, nhiều gia vị kích thích: dễ gây kích ứng cổ họng, ho kéo dài và khó tiêu.
Thay vào đó, hãy ưu tiên chế biến món ăn thanh đạm, ít muối, ít dầu mỡ, dùng gia vị nhẹ như tỏi, gừng và chia nhỏ bữa để hỗ trợ tiêu hóa, làm giảm triệu chứng và hỗ trợ hệ miễn dịch hiệu quả.
8. Nguyên tắc ăn uống – sinh hoạt hỗ trợ hồi phục
Để tối ưu quá trình phục hồi khi mắc Covid, hãy kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh với sinh hoạt hợp lý:
- Ăn đều và chia nhỏ bữa: từ 4–6 bữa nhỏ mỗi ngày giúp hấp thu tốt và giảm gánh nặng tiêu hóa.
- Cân bằng 3 nhóm chất chính: đảm bảo đủ đạm, bột đường, chất béo theo tỷ lệ 13–20% đạm, 20–25% béo, 55–65% carb.
- Hydrat hóa liên tục: uống đủ 1,5–2 lít nước/ngày qua nước lọc, súp, nước ép hoặc nước dừa để bù điện giải và duy trì lưu thông.
- Sinh hoạt điều độ: ngủ đủ 7–9 giờ, nghỉ ngơi xen kẽ vận động nhẹ như đi bộ, thở sâu để hỗ trợ miễn dịch và lưu thông khí huyết.
- Hạn chế áp lực và stress: thư giãn bằng nghe nhạc, dưỡng tâm, tránh căng thẳng giúp tăng hiệu quả hồi phục.
- Vệ sinh an toàn thực phẩm: rửa kỹ rau củ, nấu chín kỹ thịt cá, vệ sinh bát đũa sạch sẽ để phòng nhiễm khuẩn và bảo vệ hệ tiêu hóa.
Áp dụng những nguyên tắc này thường xuyên giúp cơ thể có môi trường thuận lợi để hồi phục, giảm mệt mỏi, tăng sức đề kháng và bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện.
9. Các lưu ý chuyên sâu theo tình trạng
Tuỳ theo triệu chứng hay bệnh nền, người mắc Covid cần điều chỉnh ăn uống để hỗ trợ phục hồi hiệu quả:
Tình trạng | Gợi ý ăn uống |
Mất vị giác/khứu giác |
|
Sốt/tiêu chảy mất nước |
|
Bệnh lý nền (đái tháo đường, tim mạch…) |
|
Mệt mỏi, suy nhược, sụt cân |
|
Việc điều chỉnh theo tình trạng cụ thể giúp tối ưu hỗ trợ phục hồi, giảm triệu chứng, bảo vệ sức khoẻ toàn diện và thúc đẩy nhanh quá trình hồi phục sau Covid.
10. Hành vi dinh dưỡng dài hạn
Để duy trì sức khỏe và phòng ngừa tái nhiễm sau Covid, nên thiết lập các thói quen ăn uống lành mạnh, ổn định lâu dài:
- Ưu tiên thực phẩm nguyên chất, ít chế biến: ngũ cốc nguyên hạt, rau củ, trái cây và protein từ đậu, cá, thịt nạc – giúp cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ bền vững.
- Duy trì đa dạng nhóm dinh dưỡng: đảm bảo đủ đạm, béo tốt, tinh bột, vitamin nhóm B, C, D, E và khoáng chất như kẽm, selen mỗi ngày.
- Thường xuyên bổ sung men vi sinh & probiotic: sữa chua, kefir, kimchi giúp cân bằng hệ vi sinh, tăng cường hấp thu lâu dài.
- Uống đủ nước và chất lỏng: ~2–2,5 l/ngày gồm nước lọc, nước ép, canh rau giúp bù điện giải và duy trì chức năng tế bào.
- Thói quen chia nhỏ bữa & ăn đều đặn: 4–6 bữa/ngày giúp tiêu hóa nhẹ nhàng và hấp thu tối ưu – đặc biệt hữu ích khi sức khỏe còn yếu.
- Hạn chế thức ăn có hại: tránh đồ mỡ nhiều, muối cao, đường tinh luyện, gas, rượu bia để bảo vệ hệ miễn dịch và ngăn ngừa viêm mạn tính.
Thực hiện đều đặn những hành vi này không chỉ hỗ trợ hồi phục sau Covid mà còn thúc đẩy sức khỏe tổng thể, giảm nguy cơ bệnh mãn tính và xây dựng hệ miễn dịch bền vững lâu dài.