Ăn Bạch Quả Có Tốt Không? Khám Phá Lợi Ích & Cách Dùng Hiệu Quả

Bạch quả (Ginkgo biloba) là một loại cây cổ thụ nổi tiếng với danh hiệu “hóa thạch sống”, sinh sống hơn 200 triệu năm qua, được gọi là ngân hạnh hay công tôn phụ trong y học cổ truyền. Loài cây này có lá hình quạt đặc trưng, chứa nhiều flavonoid và terpenoid – những chất chống oxy hóa và chống viêm mạnh mẽ.

• Nguồn gốc và phân bố: Bạch quả có xuất xứ từ Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc, đã được du nhập vào châu Âu và Mỹ từ thế kỷ 18; hiện cũng được trồng tại Việt Nam phục vụ nghiên cứu và sản xuất.
• Thành phần chính: Lá cung cấp flavonoid và terpenoid, hỗ trợ tuần hoàn và bảo vệ tế bào thần kinh; hạt chứa ginkgotoxin nên cần chế biến kỹ để tránh độc.
• Dạng sử dụng phổ biến:
  1. Chiết xuất lá chuẩn hóa (viên nang, trà, cao dịch).
  2. Hạt sau khi nấu chín/hấp kỹ mới ăn được, dùng trong ẩm thực chay và món truyền thống Á Đông.

• Cải thiện trí nhớ & hỗ trợ người mất trí
  • Chiết xuất bạch quả giúp tăng lưu lượng máu lên não, hỗ trợ chức năng nhận thức, trí nhớ, đặc biệt ở người Alzheimer và suy giảm trí nhớ nhẹ.
• Giảm lo lắng, căng thẳng & hỗ trợ giấc ngủ
  • Chiết xuất Ginkgo giúp giảm triệu chứng lo âu, stress, cải thiện tâm trạng sau vài tuần sử dụng.
• Tăng cường tuần hoàn máu
  • Làm giãn mạch, giảm độ nhớt máu, hỗ trợ chức năng của tim, não, mắt và giúp giảm đau chân do mạch máu ngoại biên.
• Bảo vệ tế bào & chống oxy hóa, chống viêm
  • Flavonoid và terpenoid trong bạch quả giúp chống gốc tự do, giảm viêm và bảo vệ tế bào thần kinh, tim mạch, võng mạc.
• Cải thiện thị lực & hỗ trợ bệnh lý mắt
  • Chiết xuất bạch quả giúp tăng lưu lượng máu đến mắt, hỗ trợ điều trị thoái hóa điểm vàng và tăng nhãn áp.
• Giảm triệu chứng PMS & cải thiện sức khỏe tình dục
  • Bạch quả giúp giảm căng tức ngực, khó chịu trước kỳ kinh và tăng cường lưu thông máu, hỗ trợ chức năng sinh lý.
• Hỗ trợ điều trị tâm thần phân liệt, ADHD & ù tai, chóng mặt
  • Kết hợp dùng Ginkgo giúp giảm triệu chứng thần kinh như loạn thần, ADHD, ù tai, chóng mặt, cải thiện chất lượng cuộc sống.

Bạch quả có thể chế biến dưới nhiều dạng để phù hợp với khẩu vị và mục đích sức khỏe, bao gồm viên chiết xuất, trà, món ăn và bài thuốc truyền thống.

• Dạng dùng phổ biến:
  • Viên nang, viên nén, cao lỏng hoặc chai uống từ chiết xuất lá.
  • Trà bạch quả: luộc hạt hoặc lá khô để uống thanh nhiệt, an thần.
• Chế biến món ăn:
  • Cháo (cháo bạch quả liên nhục, cháo gạo lứt kết hợp hạt sen).
  • Chè bạch quả: kết hợp với táo đỏ, bo bo, hạt sen, nha đam.
  • Canh hoặc hầm: gà hầm, vịt tiềm, sườn hầm bạch quả – thảo mộc bổ dưỡng.
  • Hạt bạch quả rang/muối: cần chú ý vì có thể gây độc nếu dùng sai cách.
• Bài thuốc dược liệu:
  1. Siro bạch quả – mật ong hoặc ý dĩ: dùng mỗi tối hỗ trợ hen suyễn, viêm tiết niệu.
  2. Ngâm rượu bạch quả (100 g hạt với 500 ml rượu): hỗ trợ khí huyết, chống lão hóa.
  3. Đồ hơi/nướng chín bạch quả: dùng đều đặn 3–7 ngày giúp bổ thần kinh, điều hòa tiêu hóa.

Lưu ý an toàn: Hạt bạch quả chứa chất độc ginkgotoxin – phải bóc vỏ, luộc/hấp kỹ hoặc đồ chín; không ăn sống hoặc rang trực tiếp. Phụ nữ mang thai, đang dùng thuốc chống đông, hoặc có bệnh mạn tính nên tham khảo bác sĩ trước khi sử dụng.

• Liều dùng chiết xuất lá:
  • Phổ biến: 60–240 mg chiết xuất lá/ngày, chia 2–3 lần .
  • Liều điều trị cụ thể:
    • 40 mg x 3 lần/ngày (120 mg) hoặc 80 mg x 2 lần/ngày .
    • Liều cao hơn (240 mg/ngày) được dùng để hỗ trợ trí nhớ, tuần hoàn, PMS, Raynaud, ù tai, glocom .
• Liều dùng hạt/nhân quả:
  • Hạt chín nấu kỹ: ≤ 8–10 hạt/ngày .
  • Nhân bạch quả dạng thuốc sắc/tán bột: 10–20 g/ngày .
• Lưu ý an toàn & chống chỉ định:
  • Không dùng hạt sống hoặc rang do chứa ginkgotoxin gây độc .
  • Ngừng dùng ít nhất 2 tuần trước phẫu thuật do nguy cơ chảy máu .
  • Không dùng cho:
    • Người có rối loạn đông máu hoặc đang dùng thuốc chống đông, NSAID, aspirin .
    • Người động kinh, có tiền sử co giật .
    • Phụ nữ mang thai, cho con bú và trẻ em nhỏ .
  • Thận trọng: Có thể gây nhức đầu, chóng mặt, tim đập nhanh, tiêu hóa kém, dị ứng .
  • Tương tác thuốc: Ginkgo có thể làm tăng nguy cơ chảy máu khi dùng chung với thuốc chống đông/giảm kết tập tiểu cầu, thuốc chống co giật, MAOI, thuốc trị trầm cảm, thuốc tiểu đường, và thảo dược khác .

Bạch quả (Ginkgo biloba) có thể tương tác với một số loại thuốc và không phù hợp với một số đối tượng nhất định. Dưới đây là thông tin chi tiết:

• Tương tác với thuốc chống đông máu và chống kết tập tiểu cầu:
  • Bạch quả có thể làm tăng nguy cơ chảy máu khi sử dụng đồng thời với các thuốc như warfarin, aspirin, clopidogrel và các thuốc chống viêm không steroid (NSAID) khác.
• Ảnh hưởng đến thuốc chống động kinh:
  • Chiết xuất từ bạch quả có thể làm giảm hiệu quả của thuốc chống động kinh, vì vậy cần thận trọng khi sử dụng đồng thời.
• Ảnh hưởng đến thuốc chống trầm cảm:
  • Bạch quả có thể thúc đẩy hội chứng serotonin khi sử dụng đồng thời với một số thuốc chống trầm cảm, gây ra các triệu chứng như lo âu, kích động và tăng huyết áp.
• Chống chỉ định cho một số đối tượng:
  • Phụ nữ mang thai và cho con bú: Không đủ thông tin về tính an toàn của việc sử dụng bạch quả trong thời kỳ mang thai và cho con bú, vì vậy nên tránh sử dụng.
  • Trẻ em dưới 12 tuổi: Không nên sử dụng bạch quả cho trẻ em dưới 12 tuổi do thiếu thông tin về tính an toàn.
  • Người có rối loạn chảy máu: Bạch quả có thể làm tăng nguy cơ chảy máu, do đó không nên sử dụng cho người có rối loạn chảy máu.
  • Người bị động kinh hoặc dễ bị co giật: Bạch quả có thể làm tăng nguy cơ co giật, vì vậy nên tránh sử dụng.
  • Người bị thiếu hụt men G6PD: Bạch quả có thể gây thiếu máu ở người bị thiếu hụt men G6PD, nên thận trọng khi sử dụng.

Trước khi sử dụng bạch quả, đặc biệt khi đang dùng thuốc hoặc có tình trạng sức khỏe đặc biệt, nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả.